Νέο εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας

Ένα νέο εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση των κρουσμάτων έως και 90% σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «The Lancet».

 
Όπως φαίνεται από τα έως τώρα στοιχεία το νέο εμβόλιο είναι πολύ πιο δραστικό και αποτελεσματικό από αυτό που χρησιμοποιείται σήμερα.
Έχει ήδη εφαρμοσθεί μαζικά στο Αφγανιστάν, στην Ινδία και τη Νιγηρία και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορούν να εξαλείψουν την ασθένεια.
Στην Ινδία, όπως αναφέρει το BBC επικαλούμενο τα στοιχεία τη έκθεσης, ο αριθμός των περιπτώσεων πολιομυελίτιδας πέρυσι ανέρχονταν στα 464 ενώ φέτος μειώθηκαν στις 39 περιπτώσεις.
Στη Νιγηρία ο αριθμός των κρουσμάτων μειώθηκε κατά 95%.
Το νέο εμβόλιο και το πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού συνέβαλαν στη δραστική μείωση των κρουσμάτων υποστηρίζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ενώ ο γιατρός, Ρόλαντ Σάτερ, μέλος του ΠΟΥ και επικεφαλής της έρευνας εξέφρασε την πεποίθησή του, μιλώντας στο BBC,  ότι με το νέο εμβόλιο θα καταφέρουν να εξαλείψουν την νόσο της πολιομυελίτιδας.

Στήνουν κεραίες 3G στην κορυφή του Έβερεστ

Υπηρεσίες γρήγορου Ίντερνετ στην... κορυφή του κόσμου παρέχει εταιρεία τηλεπικοινωνιών από το Νεπάλ.

 
Η ιδιωτική εταιρεία Ncell εγκατέστησε το πρώτο 3G δίκτυο στην κατασκήνωση του Έβερεστ.
Η εγκατάσταση θα δίνει πρόσβαση στο ίντερνετ σε δεκάδες χιλιάδες ορειβάτες που επισκέπτονται την περιοχή Σολουκούμπου του Έβερεστ κάθε χρόνο.
Μεταξύ των παροχών είναι η γρήγορη πρόσβαση στο διαδίκτυο, η αποστολή βίντεο και e-mail, αλλά και οι βιντεοκλήσεις που είναι φθηνότερες από τα τηλέφωνα μέσω δορυφόρου.
Σύμφωνα με την εταιρεία, ήδη πραγματοποιήθηκε η πρώτη βιντεοκλήση από υψόμετρο 5.300 μέτρων.

Κλεφτές ματιές στην ύλη του πρώιμου Σύμπαντος

Ο LHC ίσως κατάφερε να παραγάγει το «πρωταρχικό μείγμα» κοσμικής ύλης

 

Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ

Οι ερευνητές του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη υποψιάζονται ότι, χάρη στον ισχυρότερο επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο, κατάφεραν να δημιουργήσουν στο εργαστήριο και επομένως να καταστήσουν «ορατές» κάποιες αόρατες μέχρι πρόσφατα πρωταρχικές δομές της ύλης.

 
Απ' ό,τι φαίνεται, στις ακραίες εργαστηριακές συνθήκες στις οποίες λειτουργεί ο επιταχυντής, είναι πιθανότατα εφικτό να σχηματιστεί το αρχικό «Πλάσμα κουάρκ-γλοιονίων», μια τέταρτη κατάσταση της ύλης που εμφανίστηκε τα πρώτα 20-30 μικροδευτερόλεπτα αμέσως μετά τη γένεση του Σύμπαντος, πριν από περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια. Μάλιστα, αρκετοί θεωρητικοί φυσικοί υποστηρίζουν ότι από αυτό το πρωταρχικό «Πλάσμα» προήλθαν όλες οι μεταγενέστερες -μικροσκοπικές και μακροσκοπικές- δομές της ύλης.
Τους τελευταίους μήνες το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας μονοπωλείται από το λεγόμενο «πείραμα του αιώνα», που πραγματοποιείται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών στη Γενεύη. Εκεί βρίσκεται και, μέρα με την ημέρα, αναπτύσσει τις εκπληκτικές του δυνατότητες ο μεγαλύτερος επιταχυντής σωματιδίων που κατασκευάστηκε ποτέ πάνω στη Γη.
Αναφερόμαστε βέβαια στον «Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων», τον περιβόητο LHC (Large Hadron Collider), ο οποίος δικαίως θεωρείται η πλέον ισχυρή, περίπλοκη και δύστροπη μεγαμηχανή που δημιουργήθηκε ποτέ από τη σύγχρονη τεχνοεπιστήμη. Ενα πολυδάπανο τεχνολογικό θαύμα, ειδικά σχεδιασμένο για να βοηθήσει τους φυσικούς να δώσουν κάποιες οριστικές ή έστω ικανοποιητικές απαντήσεις σε μια σειρά από θεμελιώδη αλλά αναπάντητα ερωτήματα: από ποια σωματίδια και αντισωματίδια ήταν φτιαγμένο το πρώιμο Σύμπαν; Υπάρχει το περίφημο «σωματίδιο Χιγκς», που υποτίθεται ότι ευθύνεται για τη μάζα όλων των άλλων σωματιδίων; Γιατί εν τέλει επικράτησε η ύλη και τι απέγινε η αρχική αντιύλη;
Γύρω από αυτά τα βασανιστικά ερωτήματα οι θεωρητικοί φυσικοί έχουν διατυπώσει τα τελευταία χρόνια διάφορες θεωρίες, λιγότερο ή περισσότερο εξωφρενικές, με αποτέλεσμα η σύγχρονη θεωρητική φυσική να θυμίζει σήμερα ένα απέραντο πεδίο μάχης στο οποίο συγκρούονται μέχρι θανάτου οι πιο αυθαίρετες, ευφάνταστες και κυρίως μη εμπειρικά ελεγμένες θεωρίες. Το αν και το ποιες από αυτές τις θεωρητικές προτάσεις θα επιβεβαιωθούν πειραματικά, και συνεπώς θα επιβιώσουν στη Φυσική του αύριο, θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα πειραματικά αποτελέσματα που θα προκύψουν από τον επιταχυντή LHC. Χωρίς βέβαια να παραβλέπουμε και τα σημαντικά τεχνολογικά οφέλη και τις τεχνικές καινοτομίες που θα προκύψουν από τη λειτουργία του.
Η τερατώδης μεγαμηχανή
Αν ο Βόρειος Πόλος είναι το ψυχρότερο μέρος του πλανήτη μας (-80° C), ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων είναι το ψυχρότερο μέρος του Γαλαξία μας, αφού σε αυτόν η θερμοκρασία κατεβαίνει στους -271° C. Κι αν ο Ηλιος είναι το θερμότερο μέρος του Ηλιακού μας Συστήματος, ο Μεγάλος Αδρονικός Επιταχυντής είναι ίσως ένα από τα θερμότερα μέρη του Σύμπαντος! Πώς όμως αυτό το γιγάντιο τέχνημα καταφέρνει να αναπαράγει τις ακραίες αρχικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Σύμπαν λίγα μόνο κλάσματα του δευτερολέπτου μετά τη γέννησή του;
Χάρη στους 9 χιλιάδες και πλέον πανίσχυρους υπεραγώγιμους μαγνήτες του, που δημιουργούν ένα μαγνητικό πεδίο δέκα χιλιάδες φορές μεγαλύτερο από αυτό της Γης, αλλά και επειδή διαθέτει το πιο πολύπλοκο υπολογιστικό σύστημα που κατασκευάστηκε ποτέ μέχρι σήμερα. Αυτή η τεράστια μεγαμηχανή είναι στην πραγματικότητα μια υπόγεια κυκλική σήραγγα μήκους 27 χιλιομέτρων, που βρίσκεται σε βάθος περίπου 100 μέτρων κάτω από τα γραφικά λιβάδια στα περίχωρα της Γενεύης. Η σήραγγα περιβάλλεται από γιγάντιους μαγνήτες που ψύχονται σε απίστευτα χαμηλές θερμοκρασίες (-271,5 OC). Τέτοιες χαμηλές θερμοκρασίες απαιτούνται για να διατηρούνται οι μαγνήτες αυτοί σε υπεραγώγιμη κατάσταση.
Ομως τι ακριβώς μπορεί να κάνει αυτός ο «τερατώδης» ευρωπαϊκός επιταχυντής; Ούτε λίγο -ούτε πολύ είναι σε θέση να αναπαραγάγει, σε μικρογραφία, τις ακραίες αρχικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Σύμπαν κατά τις πρώτες στιγμές της ύπαρξής του!
Μέσα στην κυκλική σήραγγα οι επιστήμονες δημιουργούν δύο παράλληλες και αντίρροπες δέσμες πρωτονίων, δηλαδή των θετικά φορτισμένων σωματιδίων που μαζί με τα ουδέτερα νετρόνια συγκροτούν τους πυρήνες όλων των ατόμων. Οσο για τον σκοπό ύπαρξης των γιγάντιων μαγνητών, αυτοί εξαναγκάζουν τις δέσμες πρωτονίων να ακολουθούν μια συγκριμένη κυκλική πορεία χωρίς να προσκρούουν στα τοιχώματα της σήραγγας. Κατ' αυτόν τον τρόπο τα σωματίδια ταξιδεύουν με ιλιγγιώδεις ταχύτητες (πολύ κοντά σε αυτή του φωτός) και όταν οι αντίρροπες δέσμες πρωτονίων αποκτήσουν την επιθυμητή ταχύτητα, τις αναγκάζουν να συγκρουστούν μεταξύ τους σε τέσσερις προκαθορισμένες θέσεις του κυκλικού επιταχυντή. Στις θέσεις αυτές βρίσκονται τέσσερις εξαιρετικά ευαίσθητες αλλά διαφορετικές ανιχνευτικές συσκευές που καταγράφουν καταλεπτώς όσα συμβαίνουν μετά τη σύγκρουση των δύο δεσμίδων. Σχεδόν ταυτόχρονα, όλες οι καταγραφές των ανιχνευτών υποβάλλονται σε λεπτομερή ανάλυση από τα πολύπλοκα υπολογιστικά συστήματα που βρίσκονται εγκατεστημένα σε αυτές τις θέσεις.
Από αυτό το σημείο και μετά αρχίζει η ουσιαστική δουλειά των ερευνητών: χάρη στον LHC είναι σε θέση να ανιχνεύουν κάποια άκρως «εξωτικά», υποθετικά σωματίδια, η ύπαρξη των οποίων, ενώ προβλέπεται από τη θεωρία, δεν έχει μέχρι σήμερα ούτε επιβεβαιωθεί ούτε διαψευσθεί πειραματικά. Για την ακρίβεια, τα περισσότερα πειράματα στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων επιτρέπουν στους ερευνητές να αναδημιουργούν στο παρόν τις πιο ακραίες συνθήκες που κάποτε επικρατούσαν στο Σύμπαν κατά τα πρώτα βήματα της εξέλιξής του. Υπό αυτήν την έννοια ο LHC είναι μια «μαγική» μηχανή του χρόνου που μας επιτρέπει να αναπαράγουμε τόσο τις αρχικές συνθήκες όσο και τη δομή του πρώιμου Σύμπαντος. Και απ' ό,τι φαίνεται, ήδη από τους πρώτους έξι μήνες της λειτουργίας του ο επιταχυντής άρχισε να ανταμείβει πλουσιοπάροχα τους ερευνητές που είχαν επενδύσει σε αυτόν.
Μόλις πριν από μερικές ημέρες (στις 21-09-10) ανακοινώθηκε επίσημα στη Γενεύη η παρατήρηση ενός απροσδόκητου φαινομένου που προέκυψε μετά τη σύγκρουση των αντίρροπων δεσμίδων πρωτονίων στον LHC. Σε αυτά τα πειράματα, μετά από κάθε τέτοια σύγκρουση παράγονται συνήθως καμιά εικοσαριά σωματίδια υψηλής ενέργειας. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, όπως διαπίστωσαν πρόσφατα, τα σωματίδια που προκύπτουν μπορεί να είναι πολύ περισσότερα, ακόμη και αρκετές δεκάδες. Οταν οι ερευνητές εστίασαν το ενδιαφέρον τους σε τέτοιες ιδιαίτερα παραγωγικές συγκρούσεις, είδαν έκπληκτοι ότι αυτά τα σωματίδια τείνουν να κατανέμονται σε διακριτές ομάδες.
Με άλλα λόγια, διαπίστωσαν ότι σε τέτοιου τύπου συγκρούσεις «υψηλής πολλαπλότητας», όπως τις αποκαλούν οι ίδιοι οι ερευνητές, όταν δηλαδή από τις συγκρούσεις δεσμίδων πρωτονίων παράγονται πάνω από εκατό φορτισμένα σωματίδια, ορισμένα από αυτά τα σωματίδια είναι κατά κάποιον τρόπο εκ γενετής συσχετισμένα: εμφανίζονται πάντα στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους κατά τη στιγμή της δημιουργίας τους.
Εκλεκτικές μικρο-συγγένειες
Ανάλογα φαινόμενα είχαν παρατηρηθεί κατά το παρελθόν σε πειράματα με ιόντα που είχαν γίνει στα πυρηνικά εργαστήρια Brookhaven των ΗΠΑ, τότε όμως δεν επρόκειτο για συγκρούσεις πρωτονίων αλλά για συγκρούσεις ατομικών πυρήνων με πολύ μεγαλύτερη μάζα! Το γεγονός ότι, κατά τις συγκρούσεις σε επιταχυντή, παρατηρούνται ανάλογες ομαδοποιήσεις και μεταξύ υποατομικών σωματιδίων (π.χ. πρωτονίων) είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και επιδέχεται διάφορες ερμηνείες.
Για παράδειγμα, ενδέχεται να είναι ένα φαινόμενο που οφείλεται και ίσως να εξηγείται επαρκώς από τη φύση των κουάρκ, των υποατομικών σωματιδίων που με τις διαφορετικές τους «γεύσεις», δηλαδή τις ποικιλίες τους, παράγουν τα πυρηνικά σωματίδια (αδρόνια). Ενδέχεται όμως -και αυτό θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον- κατά τις πρώτες στιγμές μετά τον σχηματισμό του Σύμπαντος όλη η ύλη να είχε τη μορφή Πλάσματος από κουάρκ και γλοιόνια (τα τελευταία θεωρούνται τα σωματίδια-φορείς των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των κουάρκ).
Στη σημερινή κατάσταση του Σύμπαντος δεν υπάρχουν βέβαια ελεύθερα κουάρκ ή γλοιόνια. Αυτά είναι πλέον οριστικά «παγιδευμένα» στην τρέχουσα δομή της ύλης, βρίσκονται δηλαδή ενσωματωμένα στις σημερινές πιο σύνθετες μορφές οργάνωσης της ύλης-ενέργειας και συνδιαμορφώνουν τις οικογένειες των μεγαλύτερων υποατομικών σωματιδίων. Μάλιστα, όπως υποστηρίζει το καθιερωμένο σήμερα πρότυπο εξήγησης, μόνο μετά την εμφάνιση της ισχυρής πυρηνικής αλληλεπίδρασης, η οποία διαμεσολαβείται μέσω των γλοιονίων, μπόρεσαν τα κουάρκ να σχηματίσουν τους πρώτους σταθερούς ατομικούς πυρήνες.
Μπορεί τα νέα πειραματικά δεδομένα που ανακάλυψαν οι ερευνητές οι οποίοι εργάζονται στον ανιχνευτή CMS (Compact Muon Solenoid) -έναν από τους τέσσερις μεγάλους ανιχνευτές που βρίσκονται στον Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή- να φαίνεται ότι ενισχύουν την υπόθεση της ύπαρξης μιας τέταρτης κατάστασης της ύλης, ενός πρωταρχικού Πλάσματος κουάρκ-γλοιονίων, σε καμία περίπτωση όμως δεν αποτελούν την οριστική επιβεβαίωσή της. Πολύ πιο σαφείς απαντήσεις ενδέχεται να μας προσφέρει πολύ σύντομα ένας άλλος ανιχνευτής του LHC. Πρόκειται για το πρόγραμμα «Αλίκη», το οποίο είναι ειδικά σχεδιασμένο για να διερευνά τη δομή και την οργάνωση του εξωτικού Πλάσματος κουάρκ και γλοιονίων.
Οπως διευκρινίζει στη συνέντευξη Τύπου ο Γκουίντο Τονέλι, ο Ιταλός πυρηνικός φυσικός που συντονίζει αυτές τις έρευνες: «Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε επακριβώς περί τίνος πρόκειται. Υπάρχουν πέντε ή έξι εναλλακτικές επιστημονικές υποθέσεις, συνεπώς θα ήταν μάλλον πρόωρο να εξαγάγουμε οριστικά συμπεράσματα. Ο,τι παρατηρούμε είναι ένα εντελώς νέο φαινόμενο, που χρήζει περαιτέρω μελέτης».

Η ξηρασία απειλεί τη Μεσόγειο

Η Μεσόγειος και η Νότια Ευρώπη συμπεριλαμβάνονται στις περιοχές του πλανήτη που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ακραία καιρικά φαινόμενα μέσα στα επόμενα 30 χρόνια αν δεν μειωθούν οι εκπομπές αερίων που επιδεινώνουν το “φαινόμενο του θερμοκηπίου”, υποστηρίζει νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.

 
Η Γη αντιμετωπίζει το φάσμα μιας ευρέως εξαπλωμένης ξηρασίας την οποία κοινό και επιστημονική κοινότητα φαίνεται να μην έχουν συνειδητοποιήσει, αναφέρεται στη μελέτη του Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικών Ερευνών (NCAR) των ΗΠΑ, που δημοσιεύτηκε στο διεπιστημονικό περιοδικό για θέματα κλιματικής αλλαγής "Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change", σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό.

"Αν οι προβλέψεις της μελέτης προσεγγίσουν την επαλήθευσή τους, τότε οι συνέπειες για την κοινωνία θα είναι τεράστιες", δήλωσε ο υπεύθυνος της έρευνας Αϊγκούο Ντάι. Η ξηρασία αναμένεται να επιφέρει σοβαρά προβλήματα στη γεωργία, τα αποθέματα νερού, τον τουρισμό, τη βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων και γενικότερα στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

Μια σειρά από αλληλοτροφοδοτούμενα φαινόμενα στα οποία συμπεριλαμβάνονται η μείωση των βροχοπτώσεων, η υποχώρηση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, η αποξήρανση του εδάφους και η καταστροφή φυτών και καλλιεργειών είναι συνυπεύθυνα για την εμφάνιση της ξηρασίας.

“Με σχεδόν άνευ προηγουμένου” συνθήκες ξηρασίας απειλούνται οι περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο, σύμφωνα με τους ερευνητές, ενώ ιδιαίτερης επικινδυνότητας θεωρούνται τμήματα της Ασίας και των δυτικών ΗΠΑ, η Νότια Ευρώπη, καθώς και περιοχές της βόρειας Αφρικής, της Νότιας Αμερικής και της Μέσης Ανατολής.

Επίσης σύμφωνα με τη μελέτη θα παρατηρηθεί και το αντίστροφο φαινόμενο. Ενώ τεράστιες πυκνοκατοικημένες περιοχές της Γης αναμένεται να υποφέρουν από υπερβολική ξηρασία για μεγάλες χρονικές περιόδους στο μέλλον, άλλες αραιοκατοικημένες περιοχές σε πιο βόρεια γεωγραφικά πλάτη (βόρεια Ευρώπη, Καναδάς, Ρωσία, Αλάσκα κ.ά.) θα γίνουν πιο υγρές. Ωστόσο αυτή η αυξημένη υγρασία δεν θα είναι σε θέση να αναπληρώσει τις συνθήκες ξηρασίας που θα βιώνει ο υπόλοιπος κόσμος.

Για τις προβλέψεις τους σε υπολογιστές οι αμερικανοί ερευνητές χρησιμοποίησαν κλιματικά μοντέλα του επίσημου Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή και οι χάρτες που δημιούργησαν δείχνουν ότι μέχρι το 2060 η Νότια Ευρώπη, και όχι μόνο, θα υποφέρει από σοβαρή ξηρασία.

Οι συγκεκριμένες εκτιμήσεις έχουν ως βάση τις μέχρι τώρα προβλέψεις σχετικά με την εξέλιξη των εκπομπών των “αερίων του θερμοκηπίου”. Αυτό σημαίνει ότι αν επιδεινωθεί η κλιματική αλλαγή η ξηρασία θα πλήξει τον πλανήτη ακόμη πιο νωρίς. Στην περίπτωση αυτή, μέχρι το τέλος του αιώνα (2100), οι επιπτώσεις ενδέχεται να είναι πρωτοφανείς για την ανθρώπινη ιστορία σχηματίζοντας “κοιλάδες θανάτου” σε πολλές περιοχές και ιδιαιτέρως γύρω από τη Μεσόγειο.
(Πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ)
 

Υπό εξαφάνιση όλο και περισσότερα ζώα και φυτά

Το ένα πέμπτο του ζωικού βασιλείου και της παγκόσμιας χλωρίδας απειλείται με εξαφάνιση, σύμφωνα με τους επιστήμονες που συνέταξαν την έκθεση Red List of Threatened Species (Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών). Χάριν, ωστόσο, στις προσπάθειες που καταβάλλουν από κοινού περιβαλλοντικές οργανώσεις, οργανισμοί και κυβερνήσεις, έχει σωθεί ένας σημαντικός αριθμός σπάνιων ειδών.
Αυτές τις ημέρες διεξάγεται στην Ιαπωνία υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών η παγκόσμια διάσκεψη για τη βιοποικιλότητα.

Με την αφορμή αυτή δόθηκε στη δημοσιότητα η εν λόγω έρευνα, σύμφωνα με την οποία τα αμφίβια εξακολουθούν να αποτελούν την κατηγορία αυτή των ζώων που απειλούνται σε μεγαλύτερο βαθμό (το 41% των ειδών) σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα.
Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στη νοτιοανατολική Ασία, λόγω της απαλλοτρίωσης εδαφών και της αποψίλωσης των δασών.

"Η ραχοκοκαλιά της βιοποικιλότητας διαβρώνεται" δήλωσε, μιλώντας στο BBC, ο καθηγητής, Έντουαρτ Γουίλσον, του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και πρόσθεσε πως "ένα σκαλοπάτι παραπάνω στον κατάλογο Red List of Threatened Species είναι ένα τεράστιο άλμα προς την εξαφάνιση. Και είναι μόνο ένα μικρό παράθυρο σε σχέση με τις απώλειες σε παγκόσμιο επίπεδο".



Κινήσεις, ωστόσο, όπως η απαγόρευση της φαλαινοθηρίας, έχει φέρει αποτελέσματα, καθώς ο πληθυσμός τους ολοένα και αυξάνεται, σύμφωνα με τον Έντουαρτ Γουίλσον, με αποτέλεσμα να αφαιρεθεί το είδος αυτό από τον εν λόγω κατάλογο των ζώων υπό εξαφάνιση.

Εν τω μεταξύ, μια δεύτερη μελέτη, που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Science, θέτει ερωτήματα όπως που θα οδηγηθεί στο μέλλον ο πλανήτης από τη μία πλευρά λόγω της υπερεκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου και από την άλλη πλευρά με τις συνεχείς προσπάθειες σωτηρίας και διάσωσης της χλωρίδας και της πανίδας.

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Apollo 17 Landing Site Fly-Over

"Hellas Sat" Satellite launch

Συμπτώματα - Πρόληψη

Είδη Καρκίνου Μαστού

Ψηφιακή παράσταση για τα μυστικά του Ηλίου

Στη... διπλή φύση του Ηλίου, την αγαθή με το ζωοποιό φως του και την εχθρική με τα νέφη της καυτής ιονισμένης ύλης, είναι αφιερωμένη η νέα ψηφιακή παράσταση του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου.

Στο πιο κοντινό μας άστρο, τον Ηλιο, είναι αφιερωμένη η νέα παράσταση του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, που ξεκινά να προβάλλεται με αφορμή και την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Διαστήματος

Η πρεμιέρα έγινε χθες και από αύριο η παράσταση, με τον τίτλο «Το άστρο της ημέρας», θα δώσει την ευκαιρία στους θεατές να παρακολουθήσουν από κοντά την προσπάθεια των αστρονόμων να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστικά που κρύβει ο Ηλιος και να κατανοήσουν φαινόμενα, όπως η αέναη εμφάνιση και εξαφάνιση των ηλιακών κηλίδων, η ασταμάτητη ροή του ηλιακού ανέμου, οι τεράστιες εκροές ύλης από το στέμμα του, η παραγωγή ενέργειας στο εσωτερικό του κ.ά.

Στην τεράστια οθόνη-θόλο του Πλανηταρίου, που έχει έκταση 950 τ.μ. (όσο δυόμισι γήπεδα του μπάσκετ), συνδυάζονται όλες οι δημιουργικές και τεχνικές δυνατότητες, που παρέχουν σήμερα τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα και οι νέες τεχνολογίες μ' έναν τρόπο πραγματικά συναρπαστικό.

«Πρόκειται για την καλύτερη παράσταση που δημιουργήσαμε τα τελευταία εφτά χρόνια. Είναι μια παράσταση σπονδυλωτή, η οποία παρακολουθεί τον Ηλιο, από τη γέννησή του ώς τον θάνατό του και από τους αρχαίους πολιτισμούς της Αιγύπτου και των Μάγιας ώς τα τελευταίας τεχνολογίας επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια», μας λέει ο διευθυντής του Πλανηταρίου, Διονύσης Σιμόπουλος.

Μιλώντας για την παράσταση, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, Ιωάννης Δαγκλής, στέκεται στη διπλή φύση του άστρου της ημέρας, του Ηλίου, που είναι το εγγύτατο στη Γη άστρο.

Από τη μια παρουσιάζεται η αγαθή φύση του Ηλίου του ηλιάτορα, του ευεργέτη της ζωής και της ανθρωπότητας, που μας διασώζει από το ψυχρό έρεβος του αχανούς διαστημικού σκότους και, από την άλλη, αναφέρεται η δολοφονική φύση του Ηλίου, τα νέφη καυτής ιονισμένης ύλης που εκτοξεύει προς όλες τις κατευθύνσεις, απειλώντας τα έργα των χειρών του ανθρώπου στο Διάστημα, αλλά και στην επιφάνεια της Γης, απειλώντας και τον ίδιο τον άνθρωπο, όταν τολμά να απομακρυνθεί από την προστασία του γήινου μαγνητικού πεδίου.

Νέο πειραματικό εμβόλιο για τον καρκίνο του εγκεφάλου

Αμερικανοί επιστήμονες ανέπτυξαν ένα πειραματικό εμβόλιο το οποίο όπως ισχυρίζονται αυξάνει σημαντικά τη διάρκεια ζωής των ασθενών που πάσχουν από την πιο θανατηφόρα μορφή καρκίνου του εγκεφάλου, το γλοιοβλάστωμα.

Η μελέτη, που ήταν μικρού εύρους (αφορούσε μόνο 35 ασθενείς), έδειξε ότι το εμβόλιο μπορεί να επεκτείνει από 15 σε 26 μήνες κατά μέσο όρο τον αναμενόμενο χρόνο επιβίωσης των ασθενών.

Το εμβόλιο -που συνοδεύει την παραδοσιακή αντικαρκινική θεραπεία και δεν την αντικαθιστά- "στοχεύει" ένα επιθετικό καρκινικό γονίδιο, το EGFRvIII, το οποίο τροφοδοτεί την ανάπτυξη του γλοιοβλαστώματος στο ένα τρίτο περίπου αυτών των περιστατικών καρκίνου.

Η ανακάλυψη, υπό τον Ντάρελ Μπίγκνερ, διευθυντή του Κέντρου Εγκεφαλικών Όγκων της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ντιουκ της Β.Καρολίνα, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Εταιρίας Κλινικής Ογκολογίας "Journal of Clinical Oncology", σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.

Επίσης η έρευνα έδειξε ότι αυξήθηκε από 6,3 μήνες για όσους δεν είχαν πάρει το εμβόλιο, σε 14,2 μήνες για τους εμβολιασμένους ασθενείς, η περίοδος επιβίωσής τους χωρίς στο μεταξύ να υπάρξει επιδείνωση της νόσου. Όλοι οι συμμετέχοντες στα πειράματα, είχαν προηγουμένως κάνει χειρουργική αφαίρεση του όγκου, ακτινοβολίες και χημειοθεραπεία.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το εμβόλιο μπορεί να καταστρέφει τα πιο επιθετικά καρκινικά κύτταρα, ενεργοποιώντας την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς.

Το γλοιοβλάστωμα είναι η πιο συνήθης μορφή καρκίνου του εγκεφάλου και η πιο θανατηφόρα, ιδίως αν συνοδεύεται από την παρουσία του γονιδίου EGFRvIII, το οποίο ωθεί στην ανεξέλεγκτη επέκταση των καρκινικών κυττάρων και στην εξάπλωση νέων όγκων στον εγκέφαλο. Η πρόγνωση είναι δυσοίωνη για τον πάσχοντα, ο οποίος κατά μέσο όρο έχει περιθώριο επιβίωσης λίγο περισσότερο από ένα χρόνο μετά την αρχική διάγνωση.

Ωστόσο επειδή ο αριθμός των συμμετεχόντων στο πείραμα ήταν μικρός, θα πρέπει να γίνουν νέες μεγαλύτερου εύρους μελέτες για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου, το οποίο έχει την ονομασία CDX-110 (από τη Celldex Therapeutics) ή Rindopepimut (από την Pfizer). Άλλες επιστημονικές ομάδες επίσης εργάζονται ήδη για την ανάπτυξη ανάλογων εμβολίων για το γλοιοβλάστωμα.

Εντόπισαν τα γονίδια της μυωπίας

Δύο γονίδια που προκαλούν μυωπία, ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά από δύο ανεξάρτητες επιστημονικές ομάδες, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία φαρμάκων, τα οποία μπορεί μελλοντικά να στείλουν τα γυαλιά στον κάλαθο των αχρήστων.

Μέσα στην επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με Βρετανούς ερευνητές, θα μπορούσε να αναπτυχθεί και να χρησιμοποιηθεί ευρέως ένα φάρμακο (σε μορφή σταγόνων ή χαπιών) που θα εμποδίζει την εμφάνιση ή την εξέλιξη της μυωπίας, απαλλάσσοντας εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο από την ταλαιπωρία των φακών επαφής, των γυαλιών και των διορθωτικών επεμβάσεων με λέιζερ.

Εναλλακτικά, θα ήταν δυνατό να υπάρξει κάποια γονιδιακή θεραπεία, με την εισαγωγή «υγιών» γονιδίων στο μάτι, τα οποία θα αποτρέπουν την μυωπία στο μέλλον.

Η αποκατάσταση όμως των ματιών ενήλικων ατόμων με προχωρημένη μυωπία θεωρείται πολύ πιο δύσκολη, είτε με φάρμακα, είτε με γενετική θεραπεία.

Η ανακάλυψη του ενός γονιδίου έγινε από διεθνή ερευνητική ομάδα, υπό τον δρα Πίρο Χίζι και τον Κρις Χάμοντ του τμήματος γενετικής επιδημιολογίας του King’s College του Λονδίνου, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό γενετικής “Nature Genetics”, σύμφωνα με τις βρετανικές «Γκάρντιαν» και «Ντέιλι Μέιλ».

Η μυωπία (η δυσκολία εστίασης σε μακρινά αντικείμενα) είναι η πιο κοινή οφθαλμολογική διαταραχή στον κόσμο, παρόλα αυτά ελάχιστα πράγματα είναι μέχρι στιγμής γνωστά για το γονιδιακό υπόβαθρό της, αν και το 80% των περιπτώσεων με τη χειρότερη μυωπία εκτιμάται ότι οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες. Η μυωπία αρχίζει συνήθως στην παιδική ηλικία και σε μερικές περιπτώσεις παρουσιάζει ταχεία επιδείνωση.

Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και καιρό ότι η μυωπία είχε και γενετική αιτία, καθώς ο σημαντικότερος παράγων κινδύνου για την εμφάνισή της σε ένα παιδί είναι αν έχει μυωπία ένας γονέας.

Οι ερευνητές ανέλυσαν και συνέκριναν το DNA άνω των 4.000 βρετανών διδύμων, καθώς και άλλων 13.000 βρετανών, ολλανδών και αυστραλών. Το γονίδιο που εντοπίστηκε (με την ονομασία RASGRF1) θεωρείται ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του ματιού μετά τη γέννηση, καθώς και στην μεταφορά των οπτικών ερεθισμάτων για επεξεργασία στον εγκέφαλο.

Όταν το γονίδιο δυσλειτουργεί, ο βολβός του ματιού μπορεί να αναπτυχθεί υπερβολικά, κάνοντας τα μακρινά αντικείμενα να φαίνονται θολά. Οι άνθρωποι που έχουν πολύ μεγάλη μυωπία (ποσοστό 2 - 3%), σύμφωνα με τους γιατρούς, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο απώλειας της όρασής τους, καθώς κάποια στιγμή ο αμφιβληστροειδής φακός μπορεί να ξεκολλήσει τελείως από το πίσω μέρος του ματιού τους ή μπορεί να προκληθεί πρόωρο γλαύκωμα.

Αν και ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν ρόλο (όπως η έλλειψη υπαίθριας δραστηριότητας και η θέα του ορίζοντα ή η συνεχής ενασχόληση με κοντινά αντικείμενα, όπως η ανάγνωση βιβλίου ή η χρήση οθόνης υπολογιστή), οι γιατροί δεν έχουν ακόμα κατανοήσει την αιτία και τον μηχανισμό εξέλιξης της μυωπίας, με συνέπεια η ιατρική να αδυνατεί μέχρι στιγμής να σταματήσει τη διαχρονική επιδείνωσή της.

Μια δεύτερη ολλανδική επιστημονική έρευνα, υπό την Καρολίν Κλαβέρ του Ιατρικού Κέντρου του πανεπιστημίου «Έρασμος» στο Ρότερνταμ, αποκάλυψε δύο ακόμα γονίδια που σχετίζονται με την μυωπία, ενώ είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν και πολλά άλλα που μένει να ανακαλυφθούν.

Γι’ αυτό, άλλωστε, μια μελλοντική γονιδιακή θεραπεία της μυωπίας θα ήταν πολύ δύσκολη, επειδή ίσως θα έπρεπε να αντιμετωπίσει παράλληλα πολλά «λανθασμένα» γονίδια. Και τα δύο «γονίδια της μυωπίας» που βρέθηκαν, βρίσκονται στο χρωμόσωμα 15.

Η ερευνητική αποστολή «Tara Oceans»-Ανησυχητικά τα συμπεράσματα από τη μελέτη της ωκεάνιας ζωής

Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ

Θα έπρεπε πια να είναι προφανές ότι η προστασία των ωκεανών, αλλά και των οργανισμών που ζουν μέσα σε αυτούς, είναι κάτι που μας αφορά όλους άμεσα, αφού από αυτήν εξαρτάται η συνολική ποιότητα της ζωής στον πλανήτη μας. Παραδόξως, αυτό το τεράστιο και εξαιρετικά σύνθετο οικοσύστημα έχει ελάχιστα μελετηθεί, μολονότι απειλείται από τις δραματικές κλιματικές αλλαγές και τη γενικευμένη οικολογική υποβάθμιση. Αυτό το κενό επιχειρεί, εδώ και ένα χρόνο, να καλύψει η διεθνής επιστημονική αποστολή «Tara Oceans» με το τριετές ταξίδι της στους ωκεανούς του πλανήτη. Για ακόμη μία φορά, η στήλη της επιστήμης της «Ε» έχει τη χαρά να φιλοξενεί τον Ερίκ Καρσεντί, πρωτεργάτη και γενικό συντονιστή αυτής της πολύ σημαντικής επιστημονικής έρευνας.

Ο πλανήτης Γη διαθέτει δύο «πνεύμονες» για την παραγωγή του πολύτιμου για τη ζωή οξυγόνου. Και μολονότι όλοι γνωρίζουν ότι ο πρώτος «πνεύμονας» συγκροτείται από τα χερσαία φυτά και τα δάση, πολύ λιγότεροι υποψιάζονται ότι οι ωκεανοί αποτελούν τον δεύτερο πολύτιμο «πνεύμονα» για τη ζωή στον πλανήτη μας: το ένα στα δύο μόρια οξυγόνου που αναπνέουμε παράγεται από θαλάσσιους μικροοργανισμούς που ζουν στους ωκεανούς.

Παρά τη σπουδαιότητά τους, ωστόσο, ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε για τη θέση των περισσότερων από αυτούς τους θαλάσσιους οργανισμούς στο γενεαλογικό δέντρο της ζωής, και ακόμη λιγότερα για την οικολογική λειτουργία τους. Δεδομένου μάλιστα ότι η ζωή πιθανότατα εμφανίστηκε αρχικά στους πρώτους ωκεανούς και εκεί άρχισε να εξελίσσεται και να διαφοροποιείται, το θαλάσσιο ζωικό περιβάλλον αναμένεται να αποδειχτεί αρκετά διαφορετικό από το χερσαίο περιβάλλον. Πρόκειται εξάλλου για ένα υγρό περιβάλλον χωρίς σαφή φυσικά σύνορα, μέσα στο οποίο οι οργανισμοί δεν «αισθάνονται» παρά μόνο ελάχιστα τη βαρύτητα. Τώρα, χάρη στο ερευνητικό πρόγραμμα «Tara Oceans», μπορούμε πλέον να θέτουμε ενδιαφέροντα ερωτήματα και κυρίως να έχουμε συγκεκριμένες απαντήσεις σχετικά με τους μηχανισμούς που ρύθμισαν την εξέλιξη των θαλάσσιων μικροοργανισμών.

Ως γνωστόν, οι ωκεανοί καλύπτουν τα δύο τρίτα της επιφάνειας της Γης και δεν φιλοξενούν μόνο τα ποικίλα είδη ψαριών, αλλά και τις τεράστιες εκτάσεις υγρών λειμώνων στους οποίους ζει το πλαγκτόν, καθώς και πολλοί άλλοι συμβιωτικοί μικροοργανισμοί. Αυτοί οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί, μέσω της φωτοσυνθετικής τους δραστηριότητας, αποτελούν μια πολύ σημαντική πηγή οξυγόνου, αλλά και μια τεράστια δεξαμενή αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Υπολογίζεται μάλιστα ότι απορροφούν περισσότερο από το μισό του επιβλαβούς CO2 που παράγεται πάνω στη Γη!

Ο στόχος λοιπόν του προγράμματος «Tara Oceans» είναι αφ' ενός να αποκαλύψει κάποια μυστικά της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, αφ' ετέρου να διερευνήσει την ιδιαίτερη φύση και έκφρασή της στους ωκεανούς της Γης. Ενώ ο απώτερος στόχος αυτού του φιλόδοξου ερευνητικού προγράμματος είναι να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς εξελίχθηκε η βιοποικιλότητα κατά το παρελθόν και ενδεχομένως πώς θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον υπό την επιρροή των σοβαρών κλιματικών και περιβαλλοντικών αλλαγών.

Στην αποστολή αυτή έχουν επιστρατευτεί ειδικοί από όλους τους επιστημονικούς κλάδους που σχετίζονται με τη μελέτη των ωκεανών: ωκεανογράφοι, βιολόγοι, γενετιστές και φυσικοί από τα πιο διακεκριμένα ευρωπαϊκά εργαστήρια θα συνεργαστούν στενά για να αναλύσουν τα πολύτιμα δεδομένα που θα συγκεντρώσει η θαλάσσια αποστολή. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι θα δημιουργηθεί χάρη στην αποστολή «Tara Oceans» μια δημόσια βάση δεδομένων με ελεύθερη πρόσβαση στον καθένα: η «Bio-bank». Περισσότερες πληροφορίες για την αποστολή «Tara Oceans» μπορεί να βρει ο αναγνώστης στην ιστοσελίδα: http://oceans.taraexpeditions.org/.

Με την ευκαιρία της επίσκεψης του Ερίκ Καρσεντί (Eric Karsenti) στην Ελλάδα αυτό το καλοκαίρι, είχαμε τη δυνατότητα να κουβεντιάσουμε μαζί του γύρω από ορισμένες σημαντικές πτυχές της επιστημονικής περιπέτειας που πριν από τρία χρόνια αποφάσισε να ξεκινήσει, εμπνεόμενος, όπως αφηγείται ο ίδιος, από το ταξίδι του Δαρβίνου. Η αποκλειστική συνέντευξη που μας παραχώρησε πραγματοποιήθηκε χάρη στην πολύτιμη βοήθεια και τη συμβολή της μοριακής βιολόγου Λαοκρατίας Λάκκα, προσωπικής φίλης του επιφανούς επιστήμονα από τα φοιτητικά τους χρόνια.

***Εχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την ημέρα που ξεκινήσατε το ταξίδι έρευνας με το σκάφος «Tara». Θα θέλατε να κάνετε για τους αναγνώστες μας έναν σύντομο απολογισμό του πρώτου έτους του ταξιδιού σας;

Θα ήθελα να ξεκινήσω από την αρχική σύλληψη και τους στόχους αυτής της αποστολής.

Εδώ και είκοσι χρόνια έχουν γίνει αξιόλογες παρατηρήσεις από πάρα πολλούς θαλάσσιους σταθμούς, από πλοία και δορυφόρους, που έχουν αποκαλύψει την ποσοτική και ποιοτική σημασία της μικροσκοπικής ζωής των ωκεανών, της ποικιλότητας και του θεμελιώδους ρόλου της στη ρύθμιση του κλίματος και στην οργάνωση της τροφικής αλυσίδας των ωκεανών.

Από την πρώτη στιγμή αυτή η αποστολή θέλησε να είναι ένα πρόγραμμα συστηματικής απογραφής και μελέτης της μικροσκοπικής ωκεάνιας ζωής σε πλανητικό επίπεδο. Ενα φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα που επιπροσθέτως θα χρησιμοποιούσε τις νέες μεθοδολογίες της γονιδιακής αποκρυπτογράφησης, ώστε να μελετηθεί η βακτηριακή βιοποικιλότητα των ωκεανών. Η ανάγκη υλοποίησης αυτού του ερευνητικού προγράμματος είναι προφανής, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό της μικροσκοπικής ζωής των ωκεανών παραμένει ελάχιστα γνωστό ή και εντελώς άγνωστο. Ειδικότερα, η λειτουργική δομή του μικροσκοπικού οικοσυστήματος δεν έχει σχεδόν ποτέ διερευνηθεί σε μεγάλη κλίμακα, και μολονότι από καιρό υπάρχουν τα απαραίτητα ερευνητικά εργαλεία, σπανίως, μέχρι πρόσφατα, χρησιμοποιήθηκαν με ολοκληρωμένο τρόπο.

Εν τω μεταξύ, εκφράζονται όλο και πιο έντονες ανησυχίες για τις σοβαρές και δυνητικά καταστροφικές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στην ισορροπία αυτών των θαλάσσιων μικροσκοπικών οικοσυστημάτων. Οι ανησυχίες αυτές αφορούν: τις συνέπειες που θα έχει για τη θαλάσσια ζωή η αύξηση της μόλυνσης των ωκεάνιων οικοσυστημάτων, την επίδραση των ιών σε πληθυσμούς από μονοκύτταρους οργανισμούς, όπως τα φύκη, και τις επιπτώσεις της αυξημένης θαλάσσιας οξύτητας στο νανοπλαγκτόν, που συγκροτείται από μονοκύτταρους οργανισμούς όπως τα κοκκολιθοφόρα.

Ξεκινήσαμε λοιπόν το μεγάλο ερευνητικό ταξίδι με το σκάφος "Tara" με σκοπό να δώσουμε κάποιες απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα. Ειδικότερα θέσαμε, από την αρχή, τους παρακάτω στόχους:

1) Να αναπτύξουμε ένα πιλοτικό ερευνητικό πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας για την κατανόηση της πολυπλοκότητας των μικροσκοπικών οικοσυστημάτων.

2) Να δοκιμάσουμε τις δυνατότητες εφαρμογής αυτού του προγράμματος σε οικοσυστήματα πλανητικών διαστάσεων.

3) Να ξεκινήσουμε μια παγκόσμια συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών ερευνητικών εργαστηρίων που εργάζονται τόσο πάνω στη φυσική των ωκεανών όσο και στη γονιδιωματική και τη βιοπληροφορική μελέτη των ωκεάνιων μικροοργανισμών, καθώς και στην οπτική ταυτοποίηση και την ποσοτικοποίηση των ειδών που αποτελούν το μικροπλαγκτόν και το νανοπλαγκτόν».

**Σε ποιο σημείο βρίσκονται σήμερα οι έρευνές σας;

«Η αποστολή μας έχει εκπληρώσει πλήρως τους βασικούς στόχους που είχαμε θέσει προγραμματικά για το πρώτο έτος. Το πλοίο ξεκίνησε στις 5 Σεπτεμβρίου του 2009 από τη Γαλλία και έφτασε στο Κέιπ Τάουν στις 16 Ιουλίου 2010, όπως ακριβώς προέβλεπε το πρόγραμμα. Και μάλιστα καταφέραμε να εκπληρώσουμε τους κύριους στόχους που είχαμε θέσει. Οπως, για παράδειγμα, τη λεπτομερή καταγραφή και ερευνητική διερεύνηση του οικοσυστήματος του πλαγκτόν και των κοραλλιών, τη συστηματική δημοσίευση και κυρίως την εκλαΐκευση των ερευνών μέσω ενός εβδομαδιαίου περιοδικού και μιας ραδιοφωνικής εκπομπής. Τέλος, την προετοιμασία τεσσάρων ντοκιμαντέρ, διάρκειας 52 λεπτών το καθένα, σχετικά με τα ωκεάνια οικοσυστήματα των κοραλλιών, καθώς και ενός εκπαιδευτικού προγράμματος -μέσα από δημοσιεύσεις και περιοδικά- ειδικά φτιαγμένου για μαθητές, το οποίο ήδη παρουσιάζεται στο Παρίσι, στο Μουσείο Βιλέτ, και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της αποστολής μας ήταν να καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε δείγματα οργανισμών -από τους ιούς μέχρι τα ψάρια (συμπεριλαμβανομένων των πρωτίστων και των βακτηρίων)- και να συλλέξουμε για όλα αυτά ακριβή ωκεανογραφικά δεδομένα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρωτόκολλα για την υλοποίηση της εν λόγω δειγματοληψίας δεν είχαν συγκροτηθεί εξ αρχής, όταν ξεκινήσαμε το ταξίδι μας, δεδομένου ότι το πλήρωμα είναι μικρό, 5 επιστήμονες και 6 ναυτικοί. Συνεπώς τους τρεις πρώτους μήνες επικεντρωθήκαμε αποκλειστικά στον καθορισμό αυτών των ερευνητικών πρωτοκόλλων και στο πώς θα πρέπει να γίνεται η δειγματοληψία.

Σήμερα έχουμε οργανώσει ένα αυστηρό πρόγραμμα δειγματοληψίας με "βασικούς πρωτεύοντες σταθμούς" και "επιμέρους δευτερεύοντες σταθμούς" για τη συλλογή των δεδομένων και για τη διατήρηση και μεταφορά των δειγμάτων. Μέχρι σήμερα υπήρξαν 66 σταθμοί και τα δείγματα βρίσκονται τώρα στην Χαϊδελβέργη (στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας), στο Ροσκόφ, στη Βαρκελώνη, στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας.

Για κάθε σταθμό έχουν καταγραφεί και έχει γίνει η ποσοτικοποίηση των ιών, των βακτηρίων, των πρωτίστων και του πλαγκτού, και έχουν συλλεχθεί δείγματα από τρία διαφορετικά βάθη. Επίσης, έχουν καταγραφεί λεπτομερώς όλες οι σχετικές ωκεανογραφικές παράμετροι, όπως η θερμοκρασία των υδάτων, η οξύτητα, η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα, η συγκέντρωση οργανικών ουσιών κ.ο.κ.

Τα βιολογικά δείγματα υποβάλλονται σε μεθόδους ανάλυσης της μοριακής βιολογίας, αλλά και σε μεταγονιδιωματική και μεταπρωτεωμική ανάλυση.

Στο τέλος του μήνα, στις 29 Σεπτεμβρίου, τα μέλη της ευρύτερης επιστημονικής ομάδας που εργάζονται σε αυτές τις έρευνες θα συναντηθούμε στο Παρίσι, για να συνοψίσουμε τα μέχρι σήμερα δεδομένα και να συζητήσουμε για το μέλλον των ερευνών μας».

***Το πρόγραμμα «Tara Oceans» εμπλέκεται άμεσα και συμμετέχει ενεργά στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος. Ομως, η παγκόσμια καταστροφή του περιβάλλοντος δεν συνδέεται με την ολοφάνερη παρακμή των δημοκρατικών αξιών στις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες;

«Πράγματι, το ερευνητικό πρόγραμμα "Tara Oceans" συμμετέχει στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος τόσο μέσω της παραγωγής νέας γνώσης όσο και μέσω της εκπαίδευσης και πληροφόρησης του ευρύτερου κοινού σχετικά με την ομορφιά, την πολυπλοκότητα και τη στενή αλληλεξάρτηση όλων των συστημάτων ζωής του πλανήτη μας.

Οσον αφορά το εξαιρετικά επίκαιρο στις μέρες μας ζήτημα της δημοκρατίας, θεωρώ ότι τα προβλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον προκύπτουν από την απόσταση και τον αυθαίρετο διαχωρισμό τής επινόησης από τη χρήση της τεχνολογίας. Η μεγάλη ταχύτητα με την οποία οι επιστημονικές ανακαλύψεις μετατρέπονται σε τεχνολογία ευθύνεται για την εμφανή αδυναμία των κοινωνιών μας να διαχειριστούν τα προϊόντα της τεχνοεπιστήμης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Είναι βέβαια προφανές ότι μόνο τα δημοκρατικά καθεστώτα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν ορθολογικά αυτά τα προβλήματα και να δράσουν αποτελεσματικά.

Ωστόσο, η ίδια η αρχή του οικονομικού συστήματος μέσα στο οποίο ζούμε, και το οποίο βασίζεται στην τυφλή οικονομική ανάπτυξη και την υπέρμετρη κατανάλωση, οδηγεί στην παγκοσμιοποίηση των αρχών της αγοράς και μοιραία στον εκφυλισμό του περιβάλλοντος. Αυτή ακριβώς η οικονομικά αδιέξοδη και οικολογικά τυφλή παραγωγική υπερδραστηριότητα ευθύνεται για τις μαζικές τροποποιήσεις της χημείας του πλανήτη και συνεπώς για τη δραματική καταστροφή της δυναμικής οικολογικής ισορροπίας που συντηρεί τη ζωή στη Γη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται μια βαθύτερη γνώση της λειτουργίας του οικοσυστήματος· και το πρόγραμμα "Tara Oceans" συνιστά ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».

Ποιος είναι ο Eric Karsenti

Διευθυντής έρευνας του τμήματος κυτταρικής βιολογίας και βιοφυσικής στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL) στη Χαϊδελβέργη, ένα από τα σημαντικότερα διεθνώς κέντρα έρευνας στο πεδίο της μοριακής βιολογίας. Ταυτόχρονα είναι διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) και μέλος της γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις βιολογικές επιστήμες, έκανε το διδακτορικό του το 1979 στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι, όπου εργάστηκε στο περίφημο τμήμα ανοσοβιολογίας, την εποχή που διευθυντής του τμήματος αυτού ήταν ο επιφανής Ελληνας ανοσολόγος Στρατής Αβραμέας, δάσκαλος και μέχρι σήμερα φίλος του.

πηγη -Ελευθεροτυπία

Το πρώτο ταξίδι στον Ήλιο σχεδιάζει η ΝASA

Tο πρώτο της ταξίδι στον ήλιο σχεδιάζει να πραγματοποιήσει μέχρι το 2018 η NASA με στόχο να ανακαλύψει άγνωστες μέχρι σήμερα λεπτομέρειες για την ατμόσφαιρά του αλλά και να συλλέξει δείγματα από το περιβάλλον του.

Στο πλαίσιο της αποστολής Solar Probe Plus, ένα διαστημόπλοιο θα τεθεί σε τροχιά στην εξωτερική ατμόσφαιρα του Ήλιου, με σκοπό να παίρνει διαρκώς δείγματα που αφορούν στην ατμόσφαιρα και την ακτινοβολία.

Βασικός του στόχος είναι να ανακαλύψει γιατί η ατμόσφαιρα του Ήλιου είναι πιο ζεστή από την επιφάνειά του και το τι προκαλεί "ηλιακούς ανέμους" που επηρεάζουν το υπόλοιπο ηλιακό σύστημα.

Το διαστημικό σκάφος, βέβαια, μπορεί να φτάσει μόνο σε απόσταση περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων μιλιών από τον Ήλιο, αλλά θα είναι η πιο κοντινή απόσταση που θα έχει καταφέρει να φτάσει η NASA.

Ακόμη και σε τέτοια απόσταση, το σκάφος θα πρέπει να αντέξει την έντονη ακτινοβολία και τη θερμοκρασία που θα ξεπερνά τους 1.400 βαθμούς Κελσίου.

Το φωτογραφικό αρχείο της NASA διαθέσιμο στο διαδίκτυο

Ύστερα από πενήντα χρόνια προσπαθειών για την κατάκτηση του διαστήματος, η NASA προσφέρει στους χρήστες του διαδικτύου δωρεάν όλο το φωτογραφικό αρχείο της.

Η ΝΑSA μόλις δημιούργησε ένα λογαριασμό Flickr όπου αρχειοθετεί το υλικό της. Μέρος του αρχείου της ήταν ήδη διαθέσιμο στην ιστοσελίδα NASAimages.org, αλλά υπό προϋποθέσεις και περιορισμούς.

Οι αρχαίοι Ελληνες είδαν πρώτοι τον κομήτη Χάλεϊ

Οι αρχαίοι Ελληνες ήταν αυτοί που πρώτοι είδαν τον κομήτη Χάλεϊ, σχεδόν δυόμισι αιώνες νωρίτερα από την πρώτη μέχρι σήμερα καταγραφή της ύπαρξής του από τους Κινέζους.

Αυτό υποστηρίζουν δύο επιστήμονες, οι οποίοι δημιούργησαν το μοντέλο του περάσματος του Χάλεϊ και δημοσιεύουν τη μελέτη τους στην επιθεώρηση «New Scientist». Διαπιστώνουν, επίσης, ότι, έχοντας κάνει σωστές παρατηρήσεις, ο Αναξαγόρας πρόβλεψε ουσιαστικά την πτώση του μετεωρίτη και «θα πρέπει να αναγνωριστεί ως ο αστέρας της ελληνικής αστρονομίας». Ο αστρονόμος Ερίκ Χιντζ και ο φιλόσοφος Ντάνιελ Γκρέαμ, του πανεπιστημίου της Γιούτα, «Μπρίγκαμ Γιανγκ», μελέτησαν προσεκτικά τις μαρτυρίες των αρχαίων, που έλεγαν ότι ο κομήτης ήταν ορατός για περίπου 75 ημέρες το καλοκαίρι του 466 π.Χ. Χρονικά, οι αρχαίοι Ελληνες τον είδαν περίπου την ίδια περίοδο με την πτώση ενός μετεωρίτη, μεταξύ 468 π.Χ. και 466 π.Χ., στη Βόρεια Ελλάδα. Ο τεράστιος βράχος, μάλιστα, γράφουν χαρακτηριστικά οι Χιντζ και Γκρέαμ, «ήταν τουριστική ατραξιόν για πάνω από 500 χρόνια». Η πτώση του μετεωρίτη δεν συνδέεται απαραίτητα με το πέρασμα του κομήτη, αν και είναι πιθανό ο κομήτης να έβγαλε έναν αστεροειδή από την πορεία του και τμήμα του να έπεσε τελικά στη Βόρεια Ελλάδα. Αναφορικά με την ταυτότητα του κομήτη που είδαν οι αρχαίοι Ελληνες, οι ερευνητές δεν μπορούν να τεκμηριώσουν ότι επρόκειτο για τον Χάλεϊ. Ομως, όπως λέει ο Γκρέαμ, «η θέαση τόσο μεγάλων κομητών είναι σπάνια, οπότε ο Χάλεϊ είναι "ο ισχυρός υποψήφιος"». Οσο για τον Αναξαγόρα, «η είδηση», λένε οι μελετητές, «είναι πως είχε δίκιο» όταν, βασιζόμενος στην παρατήρηση ηλιακής έκλειψης του 478 π.Χ., κατέληξε στο συμπέρασμα πως η φυγόκεντρος μπορεί να ρίξει στη Γη «βαριές, βραχώδεις μάζες», δηλαδή μετεωρίτες.


ΕΡΣΗ ΒΑΤΟΥ (Πηγές: www.newscientist.com, BBC)

Οι φυσικοί νόμοι ισχύουν πράγματι σε όλο το Σύμπαν;

ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ

Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ

 Η ομοιογένεια και η ομοιομορφία των κοσμολογικών σταθερών σε κάθε εποχή και σημείο του Σύμπαντος έχουν, κατά καιρούς, προκαλέσει σφοδρότατες διαμάχες μεταξύ των κοσμολόγων.

Οι πιο φανατικοί οπαδοί τις σταθερότητας και της καθολικότητας των βασικών φυσικών νόμων, και άρα της διαχρονικής ισχύος των ίδιων φυσικών σταθερών, έφτασαν στο σημείο να υποστηρίξουν την ύπαρξη μιας «ανθρωπικής αρχής». Ούτε λίγο-ούτε πολύ, αυτή η τελεολογική «αρχή» διατείνεται ότι όλο το Σύμπαν είναι όπως είναι για να μπορούμε να υπάρχουμε εμείς οι άνθρωποι και να το παρατηρούμε!

Αν, για παράδειγμα, ισχυρίζονται οι οπαδοί της μυστικιστικής «ανθρωπικής αρχής», η ισχυρή πυρηνική δύναμη είχε μια έστω και ελάχιστα διαφορετική τιμή, αν π.χ. ήταν λίγο πιο ασθενής, τότε οι πυρήνες των ατόμων που σχηματίζονται στα άστρα θα διαλύονταν αμέσως και κανένα χημικό στοιχείο δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει και συνεπώς καμιά αστρονομική δομή. Αν πάλι, υποστηρίζουν, η λεγόμενη «σταθερά της δομής άλφα», η οποία συσχετίζει μεταξύ τους τις διάφορες ηλεκτρομαγνητικές σταθερές, είχε έστω και ελάχιστα μεγαλύτερη ή μικρότερη τιμή, τότε τα αστέρια δεν θα μπορούσαν να παράγουν άνθρακα και οξυγόνο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δημιουργηθεί καμία μορφή ζωής, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζουμε.

Ομως, πρόσφατα αποτελέσματα μιας έρευνας που έγινε στο Πανεπιστήμιο του New South Wales (UNSW), στο Σίδνεϊ, φαίνεται να δείχνουν ότι, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, η τιμή της «σταθεράς άλφα» ήταν ελαφρά διαφορετική, σε διαφορετικά σημεία του Σύμπαντος. Αν αυτές οι παρατηρήσεις είναι ακριβείς, τότε η σταθερά που ρυθμίζει τη λεπτή δομή του Σύμπαντος αλλάζει όχι μόνο στον χρόνο αλλά και στον χώρο!

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον φυσικό John Webb, και μια πρώτη συνοπτική παρουσίασή της βρίσκεται στον δικτυακό τόπο arXiv. Οι παρατηρήσεις αυτές προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων που κατέγραψαν δύο ισχυρά τηλεσκόπια, το Keck - Mauna Kea στη Χαβάη και το VLT (Very Large Telescope) στη Χιλή. Χάρη σε αυτά τα τηλεσκόπια παρατηρήθηκαν πάνω από 100 κβάζαρ, δηλαδή τεράστιοι γαλαξίες που σχηματίστηκαν τις πρώτες «στιγμές» της εξέλιξης του Σύμπαντος.

Μετρώντας και αναλύοντας το φάσμα της ακτινοβολίας που φτάνει ώς εμάς από αυτά τα αρχαιότατα κβάζαρ, οι Αυστραλοί ερευνητές κατάφεραν να συλλέξουν πολύτιμα δεδομένα σχετικά με τη συχνότητα εκπομπής της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμφθηκε από αυτά τα γιγάντια κβάζαρ πριν από περίπου 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Συνδυάζοντας μεταξύ τους τις παρατηρήσεις από τα δύο τηλεσκόπια, που παρακολουθούσαν δύο εκ διαμέτρου αντίθετα σημεία του Σύμπαντος, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τιμή της σταθεράς άλφα δεν είναι σταθερή αλλά μεταβάλλεται, έστω και ελάχιστα, στον χρόνο και τον χώρο.

Αν αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν και από άλλες παρατηρήσεις, τότε είναι σαφές ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουμε πολλές από τις σημερινές βεβαιότητες της Φυσικής.

Γιγαντιαίος θαλάσσιος ενεργειακός «έλικας»

Στο πλαίσιο ενός διαγωνισμού για τον σχεδιασμό της μεγαλύτερης και αποδοτικότερης ανεμογεννήτριας που έχει δημιουργηθεί ως σήμερα, βρετανοί ειδικοί κατέθεσαν τη δική τους πρόταση για τη λεγόμενη Αerogenerator.

Η τεράστια ανεμογεννήτρια που δημιούργησαν μηχανικοί της βρετανικής εταιρείας Wind Ρower σε συνεργασία με αρχιτέκτονες του αρχιτεκτονικού ομίλου Grimshaw και ειδικούς από το Πανεπιστήμιο του Κράνφιλντ και τις εταιρείες Rolls Royce, Αrup, ΒΡ και Shell, μοιάζει με φύλλο σφενδάμου που παραπέμπει στο λατινικό γράμμα «V» και θα μπορούσε να τοποθετηθεί μέσα στη θάλασσα.

Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, το μήκος της από τη μία άκρη ως την άλλη θα φθάνει τα 275 μέτρα, ενώ κατά την περιστροφή γύρω από τον άξονά της η κολοσσιαία κατασκευή θα έχει τη δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής ισχύος ως και 10ΜW. Το μέγεθος της Αerogenerator ενδεχομένως να μπορεί να μεγαλώσει τόσο ώστε να είναι εφικτή η παραγωγή ενέργειας που θα ξεπερνά τα 20ΜW.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο γιγαντιαίος θαλάσσιος ενεργειακός «έλικας» θα μπορούσε να είναι έτοιμος προς λειτουργία το 2013.

Το σολάριουμ συνδέεται με το μελάνωμα

Σήμα κινδύνου εκπέμπουν οι επιστήμονες σε όσους επιλέγουν το τεχνητό μαύρισμα, γνωστό ως σολάριουμ, δεδομένου ότι συνδέεται στενά με το μελάνωμα.

Στην Αυστραλία εντοπίζονται πάνω από 10.000 περιπτώσεις πασχόντων από μελάνωμα το χρόνο, από τους οποίους οι 1.300 πεθαίνουν.

Το μελάνωμα είναι το τρίτο πιο κοινό είδος καρκίνου στην Αυστραλία, έχει δε διαπιστωθεί ότι προσβάλει, σε μεγαλύτερο αριθμό, νέους.

Σύμφωνα με τριετή έρευνα την οποία διεξήγαγε η ερευνήτρια και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, Δρ. Αν Καστ (Dr Anne Cust), προσπαθώντας να εντοπίσει τη σχέση μεταξύ τεχνητού μαυρίσματος με τη μέθοδο του σολάριουμ και μελανώματος, σε άτομα κάτω των 40 χρόνων, διαπιστώθηκε ότι, τα τρία τέταρτα των περιπτώσεων μελανώματος σε άτομα ηλικίας 18-29 οφείλονται στην τεχνητή ηλιοθεραπεία με σολάριουμ, ενώ ο κίνδυνος μελανώματος διπλασιάζεται σε άτομα κάτω των 20 χρόνων.

Η εν λόγω έρευνα στην οποία πήραν μέρος 1.100 άτομα, από τη Μελβούρνη, το Σίδνεϊ και τη Βρισβάνη, διεξήχθη από επιστήμονες των Πανεπιστημίων Μελβούρνης και Σίδνεϊ, το Ινστιτούτο Μελανώματος, το Αντικαρκινικό Συμβούλιο Αυστραλίας και τα αντίστοιχα Αντικαρκινικά Συμβούλια Βικτώριας και Κουηνσλάνδης.

Η Dr Cust δήλωσε αναφορικά: «Εξετάσαμε νεαρά άτομα τα οποία έκαναν σολάριουμ και έπασχαν από μελάνωμα, καθώς και άλλα τα οποία ήταν υγιή. Επίσης, εξετάστηκαν και συγγενείς τους, δεδομένου ότι στην έρευνα αυτή λαμβάνεται υπόψη και ο κληρονομικός παράγοντας.

Εκείνο που διαπιστώσαμε είναι ότι η χρήση του σολάριουμ συνδέεται με αυξημένη επικινδυνότητα της προσβολής από μελάνωμα. Επίσης ότι, ανεξάρτητα από την ηλικία, είναι πλέον βέβαιο ότι ο κίνδυνος αυξάνεται με τη συχνότητα που εκτίθεται το άτομο στο σολάριουμ.

Το ένα τέταρτο των νεαρών ατόμων με μελάνωμα που πήραν μέρος στην έρευνα, είχαν χρησιμοποιήσει αυτόν τον τρόπο μαυρίσματος κατά μέσο όρο δέκα φορές, ενώ ορισμένοι περισσότερες. Ατομα τα οποία χρησιμοποιούν το σολάριουμ 10 φορές, διατρέχουν δύο φορές μεγαλύτερο κίνδυνο, από εκείνους που δεν το έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ, να προσβληθούν από μελάνωμα

Θα πρέπει, επίσης, να γίνει γνωστό ότι οι υπεριώδεις ακτίνες που εκπέμπει το σολάριουμ είναι τουλάχιστον πέντε φορές ισχυρότερες από αυτές που εκπέμπει ο ήλιος. Δυστυχώς, οι περισσότεροι που χρησιμοποιούν το σολάριουμ δεν είναι καλά πληροφορημένοι ή δεν διαβάζουν τα ψιλά γράμματα, όταν υπογράφουν το συμφωνητικό».

Η ίδια θα πει ότι «υπάρχει μεγάλη ανάγκη να πληροφορηθούν οι ενδιαφερόμενοι για τον κίνδυνο που διατρέχουν, αν επιλέξουν αυτόν τον τρόπο μαυρίσματος».

Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση της Βικτώριας έχει επιβάλλει νέους κανονισμούς από τον Φεβρουάριο του 2008, σύμφωνα με τους οποίους εκείνοι οι οποίοι προσφέρουν τα σολάριουμ, θα πρέπει να προειδοποιούν τους πελάτες τους για τον πιθανό κίνδυνο που διατρέχουν και να τους υποβάλουν σε εξέταση του δέρματος. Θα πρέπει, φυσικά, να έχουν σχετική άδεια. Εκείνος ο οποίος θα παραβεί αυτούς τους κανόνες, διατρέχει τον κίνδυνο να πληρώσει πρόστιμο μέχρι και ενός εκατομμυρίου.

Ατομα ηλικίας 15 χρόνων και κάτω απαγορεύεται να κάνουν σολάριουμ, ενώ οι ηλικίας 17-18 χρόνων θα πρέπει να έχουν την άδεια των γονέων τους.

Θα συναρμολογούνται και θα επιδιορθώνονται μόνα τους

Νέα γενιά φωτοβολταϊκών

Ερευνητές του MIT ανέπτυξαν μια φωτοβολταϊκή τεχνολογία υψηλής απόδοσης που μιμείται τις βασικές ιδιότητες των φυτών: μικροσκοπικές δομές που συναρμολογούνται και επιδιορθώνονται αυτόματα ώστε να διατηρούν σταθερή την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη λιακάδα.

Ένα σοβαρό εμπόδιο στην ανάπτυξη αποδοτικότερων συστημάτων ηλιακής ενέργειας είναι ότι η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου καταστρέφει πολλά από τα υλικά με τα οποία πειραματίζονται οι επιστήμονες.

Όπως τα κύτταρα των φύλλων, τα οποία αδιάκοπα συνθέτουν και διασπούν μόρια χλωροφύλλης, το νέο σύστημα επιδιορθώνει διαρκώς τον εαυτό του χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη ένα διάλυμα διαφόρων μοριων.

Λόγω της δομής και των ιδιοτήτων τους, τα μόρια αυτά αυτοσυγκροτούνται, παίρνουν δηλαδή μόνα τους την κατάλληλη θέση στο μοριακό μηχανισμό μετατροπής της ηλιακής ενέργειας.

«Πραγματικά εντυπωσιάστηκα με με τον εξαιρετικά αποδοτικό μηχανισμό επιδιόρθωσης στα κύτταρα των φυτών. Κάτω από το έντονο καλοκαιρινό φως, «ένα φύλλο δέντρου ανακυκλώνει τις πρωτεΐνες του κάθε 45 λεπτά» σχολιάζει ο Μάικλ Στράνο, καθηγητής Χημικής Μηχανικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης.

H πειραματική διάταξη που ανέπτυξε η ομάδα του, με αποδοτικότητα διπλάσια από αυτή που προσφέρουν τα σημερινά φωτοβολταϊκά, παρουσιάζεται στο περιοδικό Nature Chemistry.

Στην καρδιά του συστήματος βρίσκονται πρωτεΐνες παρόμοιες με τη χλωροφύλλη, οι οποίες απελευθερώνουν ηλεκτρόνια όταν εκτεθούν στην ηλιακή ακτινοβολία. Οι ευαίσθητες αυτές πρωτεΐνες βρίσκονται μέσα σε μικροσκοπικούς δίσκους από συνθετικά φωσφολιπίδια, οι οποίοι με τη σειρά τους συνδέονται αυτόματα σε νανοσωλήνες άνθρακα -κυλινδρικά μόρια πιο ανθεκτικά από το ατσάλι και πιο αγώγιμα από ό,τι ο χαλκός.

Με την εφαρμογή ενός διαλύματος που περιέχει επιφανειοδραστικές ουσίες, τα μόρια από τα οποία αποτελείται το σύστημα διαχωρίζονται μεταξύ τους και σχηματίζουν μια «σούπα». Όταν τα επιφανειοδραστικά αφαιρεθούν με ειδικά φίλτρα, τα μόρια αυτοσυγκροτούνται και ξαναρχίζουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το πειραματικό σύστημα προσφέρει απόδοση 40%, σχεδόν διπλάσια από την αποδοτικότητα της σημερινής τεχνολογίας. Με περαιτέρω βελτιώσεις, ελπίζουν οι ερευνητές, η αποδοτικότητα θα μπορούσε να προσεγγίσει το 100% με εξαιρετικά μεγάλη αντοχή του συστήματος στο χρόνο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ -Πόσο «μιλούν» οι ακτινοβολίες στο σώμα μας;

Ολες οι πρόσφατες έρευνες έχουν βγάλει τα κινητά τηλέφωνα «λάδι» ως προς τις επιπτώσεις στον οργανισμό μας. Γιατί τότε η Σουηδία αναγνωρίζει την «ηλεκτρο-υπερευαισθησία» ως ειδική ανάγκη χρήζουσα αποζημιώσεως; Περιήγηση στις αόρατες σχέσεις της ακτινοβολίας με τα μόριά μας

ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
Γνωρίζαμε ότι, γεωφυσικά, είμαστε όλοι μας νησιώτες: Οι ήπειροι της Γης είναι μεγάλα νησιά στην παντοκρατορία των ωκεανών της. Τώρα όμως μάθαμε και ότι όλοι ζούμε σε μια απέραντη θάλασσα ακτινοβολιών. Εφέτος, ο αριθμός των κινητών τηλεφώνων που έχουν πουληθεί στον πλανήτη ξεπέρασε τα 4,5 δισεκατομμύρια! Προσθέστε σε αυτά και τα μιλιούνια οικιακών ή ιατρικών συσκευών που εκπέμπουν κάθε μορφής ηλεκτρομαγνητικά κύματα και θα σιγουρευτείτε ότι είμαστε όλοι «λουόμενοι». Το θέμα είναι πλέον αν το ιδιότυπο αυτό κολύμπι μπορεί να συνεχίσει ευχάριστα ή μας μέλλεται να πνιγούμε...

Γενικός εφησυχασμός

Η έναρξη της ανησυχίας μας δεν είναι τωρινή: Μισός αιώνας έχει περάσει από το 1960, όταν ο Αlan Frey, ένας ερευνητής της General Εlectric, αποφάνθηκε ότι και το μη ιονίζον τμήμα του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας μπορεί να είναι επιβλαβές. Επακολούθησαν 15 χρόνια άκαρπων ερευνών για να βρεθούν οι σχετικές ενδείξεις στην υγεία των ανθρώπων, ωσότου το αμερικανικό Πεντάγωνο ενημέρωσε τον Frey πως ή «θάβει» τις μελέτες του ή παύει να συνεργάζεται με αυτό. Τη σκυτάλη πήραν πάμπολλοι άλλοι, κυρίως ερευνητές του ιατρικού τομέα, που κατά καιρούς δημοσίευσαν πορίσματα άκρως ανησυχητικά, ιδίως όσον αφορά τη συσχέτιση των γραμμών υψηλής τάσης της ΔΕΗ αλλά και των κεραιών κινητής τηλεφωνίας με εκδήλωση καρκίνων στον εγκέφαλο. Οι επίσημοι φορείς Υγείας παγίως έκριναν τις έρευνες αυτές μη επιστημονικά τεκμηριωμένες και άρτιες, καθόσον απαιτούνταν δεκαετίες συνεχούς έκθεσης στις ακτινοβολίες για να κρίνει κανείς αν υπήρχε ή όχι επίπτωση στην υγεία του πληθυσμού. Τελικά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αφού μελέτησε το σύνολο των ως το 2005 ερευνών, αποφάνθηκε- με το πόρισμά του «What are the health risks associated with mobile phones and their base stations?», της 5.12.2005- ότι δεν υπάρχει εμπεριστατωμένος κίνδυνος. Στο ίδιο κατέληξε και το πόρισμα της έρευνας Ιnterphone που διεξήχθη σε 13 χώρες για λογαριασμό της Διεθνούς Υπηρεσίας Ερευνας για τον Καρκίνο (ΙΑRC) και δημοσιεύθηκε στις 17 Μαϊου 2010 στο Ιnternational Journal of Εpidemiology. Εκτοτε, οι εκπρόσωποι των τηλεπικοινωνιακών βιομηχανιών απλώς χαμογελούν ειρωνικά σε όποιον επιμένει να εκφράζει τέτοιες ανησυχίες.

Δικαίωση από τη Φυσική

Ας δούμε το γιατί υπάρχει αυτός ο υψηλός εφησυχασμός στην πλευρά των μηχανικών και ραδιοφυσικών, εξετάζοντας τα επιχειρήματα που παρέθεσε στο περιοδικό “Skeptical Ιnquirer” (τεύχος Σεπτεμβρίου 2009) ο πεπειραμένος ερευνητής στο Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής της Ινδίας, S.Τ. Lakshmikumar:

Ολες οι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες απαρτίζονται από φωτόνια. Η ενέργεια του καθενός από αυτά αυξάνει ενόσω αυξάνει η συχνότητα του κύματος ακτινοβολίας, σύμφωνα με τον νόμο του Ρlanck. Σε μια απλή λάμπα πυράκτωσης, η συχνότητα εκπομπής των φωτονίων είναι περίπου 5 x 1014 Ηz, άρα η ενέργειά τους είναι κοντά 2 ηλεκτρονιοβόλτ (πολλαπλασιάζουμε τη συχνότητα με 4,13 x 10-15). Η αύξηση της ισχύος του ρεύματος πολλαπλασιάζει τον αριθμό των φωτονίων, αλλά όχι την ενέργεια του καθενός τους. Δηλαδή περισσότερο φως δεν σημαίνει περισσότερη ενέργεια ανά φωτόνιο.

Ας πάμε τώρα στις περιπτώσεις του δικτύου της ΔΕΗ, του κινητού τηλεφώνου και του φούρνου μικροκυμάτων: Η τυπική συχνότητά του πρώτου είναι 60 Ηz, του δεύτερου 1 x 109 Ηz και του τρίτου 2,45 x 109 Ηz. Γίνεται αμέσως προφανές ότι χρειάζονται εκατομμύρια φωτονίων αυτών των τριών για να φθάσουν την ενέργεια των φωτονίων της απλής λάμπας! Αντίστροφα, η συχνότητα των φωτονίων που εκπέμπει το μηχάνημα ακτινογράφησης με ακτίνες Χ είναι 3 x 1017, οπότε η ενέργειά τους είναι χιλιαπλάσια εκείνων της απλής λάμπας! Ας δούμε τώρα τον τρόπο με τον οποίο ένα φωτόνιο μπορεί να αλληλεπιδράσει με άτομα ή μόρια. Μόνο τα ηλεκτρόνια των μορίων ή ατόμων μπορούν να απορροφήσουν την ενέργεια που κουβαλούν τα φωτόνια. Η μοναδική ακτινοβολία που μπορούν να απορροφήσουν οι πυρήνες των ατόμων είναι οι ακτίνες γάμμα, αλλά δεν συζητούμε εδώ για τέτοιου είδους ενέργεια. Εστω λοιπόν ότι έχουμε ακτινοβολία με φωτόνια ενέργειας 1-3 eV (ηλεκτρονιοβόλτ). Αυτή η ενέργεια είναι αρκετή για να σπάσει τους δεσμούς μεταξύ των ατόμων σε ένα μόριο, αλλά μόνον όταν προέρχεται από υπεριώδη και όχι απλά ορατά φωτόνια. Το γνωρίζουμε αυτό και από τις αλοιφές που αναγκαζόμαστε να βάζουμε το καλοκαίρι, για να προστατευθούμε από την υπεριώδη ακτινοβολία του Ηλιου. Τα φωτόνια του ορατού φάσματος του φωτός δεν μπορούν να επιτύχουν τόσο βλαβερή διείσδυση καθώς ανακλώνται από το δέρμα μας.

Θα χρειαζόταν... λέιζερ!

Το ερώτημα που μπορεί να θέσει τώρα κανείς είναι αν τα φωτόνια από πηγές χαμηλής ακτινοβολίας- όπως οι υπό εξέταση της ΔΕΗ, των οικιακών συσκευών και των κινητών- μπορούν να δράσουν συνδυαστικά. Για παράδειγμα, αν δύο φωτόνια απορροφηθούν από το ίδιο μόριο κυττάρου μας, έχοντας συνεισφέρει εξ ημισείας την ενέργειά τους. Θεωρητικά αυτό είναι εφικτό, αλλά στην πράξη υπάρχει ένα μεγάλο εμπόδιο: η διαδικασία απορρόφησης ενός φωτονίου από ένα άτομο διαρκεί κάτι λιγότερο από ένα νανοδευτερόλεπτο, άρα τα δύο φωτόνια πρέπει να προλάβουν να δράσουν σε αυτόν τον πολύ σύντομο χρόνο. Εργαστηριακά αυτό επιτυγχάνεται, κατά τη δημιουργία ακτίνων λέιζερ. Στις ακτίνες λέιζερ, τα φωτόνια δημιουργούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και ταξιδεύουν στην ίδια κατεύθυνση. Ακόμη και τότε, όμως, μόνον ένα φωτόνιο ανά εκατομμύριο συμβάλλει στη διαδικασία. Στις περιπτώσεις των καλωδίων της ΔΕΗ και των κινητών τηλεφώνων τα φωτόνια κινούνται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο και ποτέ δεν παρελαύνουν σε πορεία ακτίνας λέιζερ. Οσο για τους φούρνους μικροκυμάτων, θα μπορούσαν να σπάσουν τη δομή ατόμων μόνον αν αντί για δύο φωτόνια έστελναν ταυτόχρονα περίπου 1.000 από αυτά στο ίδιο κύτταρο.

Εκείνο που δέχεται η φυσική ότι μπορεί να προξενήσει η εκπομπή χαμηλής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δεν είναι το σπάσιμο ή το λύγισμα ατομικών δεσμών αλλά η περιστροφή των μορίων. Στον φούρνο μικροκυμάτων, η συχνότητα έχει επιλεχθεί ώστε να είναι ικανή να περιστρέψει τα άτομα του νερού. Ετσι, όταν σκάει για παράδειγμα το ποπ κορν, δεν είναι τα μόρια του ποπ κορν που αντέδρασαν στα μικροκύματα, αλλά τα εγκλωβισμένα μόρια νερού που περιστράφηκαν, ανέβασαν τη θερμοκρασία, έγιναν ατμός και... εξερράγη ο σπόρος. Το πιάτο δεν ζεσταίνεται αφ΄ εαυτού από τα μικροκύματα, αλλά μόνο στον βαθμό που έρχεται σε επαφή με τους καυτούς υδρατμούς. Οσο για τα μόρια του ανθρώπινου σώματος, τα περισσότερα είναι πολυμερή, οπότε δεν μπορούν να περιστραφούν από χαμηλή ακτινοβολία. Μόνο το νερό που εμπεριέχει το σώμα μας και τα όποια πολύ μικρά μόρια μπορούν να περιστραφούν, αλλά για να μας συμβεί αυτό θα έπρεπε ή η ακτινοβολία που δεχόμαστε να είναι πολύ ισχυρότερη και επίμονη ή να είναι εστιασμένη. Με άλλα λόγια, θα κινδυνεύαμε όντως αν τα κινητά μας τηλέφωνα είχαν κεραίες ραδιοτηλεσκοπίων, αλλά... ευτυχώς δεν έχουν!

ΣΙΓΟΥΡΙΑ 100%; ΟΧΙ ΔΑ...

Μετά τις διαβεβαιώσεις των αρμοδίων θα έπρεπε λογικά να συνεχίσουμε να «λάμνουμε» ξένοιαστοι στη θάλασσα ακτινοβολιών που μας περιβάλλει. Αλλά γιατί τότε η Σουηδίαμόνη αυτή παγκοσμίως- αναγνωρίζει την ύπαρξη ηλεκτρουπερευαισθησίας (ΕΗS) και την αποζημιώνει ως «ειδική ανάγκη»; Ναι, στη χώρα αυτή που άνθησε τόσο πρώιμα η κινητή τηλεφωνία, 250.000 άνθρωποι (γύρω στο 3% του όλου πληθυσμού) απολαμβάνουν ειδική προστασία και οι δήμοι πληρώνουν για τα έξοδα «αποστείρωσης από ακτινοβολίες» των σπιτιών τους και των εργασιακών τους χώρων.Τα συμπτώματα που αναγνωρίζεται ότι εκδηλώνονται σε αυτούς τους ανθρώπους, όποτε χτυπάει δίπλα τους ένα κινητό τηλέφωνο, είναι πονοκέφαλος, ναυτία, ακόμη και απώλεια των αισθήσεων. Οπως περιέγραψε ο γνωστότερος παθών της ηλεκτρο-υπερευαισθησίας,ο 54χρονος σήμερα μηχανικός τηλεπικοινωνιών της Εricsson Ρer Segerb ck, «αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει χώρος στο κεφάλι μου για το μυαλό μου»!

Επιστημονική εξήγηση για το αν και πώς κατορθώνουν τα φωτόνια χαμηλής ενέργειας να ευαισθητοποιούν σε τέτοιον βαθμό κάποιους από εμάς,δεν έχει ακόμη βρεθεί.Από τις μαρτυρίες αναγνωστών,πάντως, μπορώ να σας πω ότι όλο και περισσότεροι «κινητόφιλοι» Ελληνες παραπονιούνται για παρόμοια συμπτώματα.Ισως είναι καλό να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του καθηγητή φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Νότινγχαμ,Lawrie Challis,που από το 2005 προτείνει,όχι μόνο να χρησιμοποιούμε «hands free»,αλλά και να έχουμε περασμένο στο καλώδιο ένα δακτύλιο φερίτη που φρενάρει την ακτινοβολία από την αναρρίχηση στο αφτί μας!

Το μυστικό του δαχτυλιδιού

ΛΟΝΔΙΝΟ

 Η αποκατάσταση της βλάβης ενός σημαντικού οργάνου του διαστημικού τηλεσκοπίου Ηubble βοήθησε τους επιστήμονες να βρουν την απάντηση σε ένα σπάνιο αλλά και εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο που είχε ανακαλύψει το τηλεσκόπιο αμέσως μετά την έναρξη της λειτουργίας του. Το 1987 τα επίγεια τηλεσκόπια εντόπισαν στο Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος (έναν κοντινό μας γαλαξία) μια έκρηξη σουπερνόβα η οποία αποτέλεσε αντικείμενο επισταμένης μελέτης. Οταν τρία χρόνια αργότερα εκτοξεύθηκε το Ηubble, οι επιστήμονες έστρεψαν αμέσως το διαστημικό τηλεσκόπιο στην περιοχή της έκρηξης. Το Ηubble κατάφερε να εντοπίσει και να φωτογραφίσει τα υπολείμματα του άστρου που εξερράγη, γύρω από τα οποία είχε δημιουργηθεί ένα λαμπρό δαχτυλίδι κοσμικής ύλης. Η ανακάλυψη και η φωτογραφία θεωρούνται από τις πλέον σημαντικές και ιστορικές για το Ηubble. Από τότε πολύ συχνά το Ηubble έστρεφε το βλέμμα του στη συγκεκριμένη περιοχή και χρησιμοποιώντας τον φασματογράφο του συνέλεγε στοιχεία. Κάποια στιγμή όμως ο φασματογράφος εντελώς απρόσμενα σταμάτησε να λειτουργεί και χρειάστηκαν αρκετά χρόνια ώσπου να γίνει η επιδιόρθωσή του και οι επιστήμονες να αρχίσουν και πάλι να τον χρησιμοποιούν. Γάλλοι επιστήμονες που εδώ και χρόνια ερευνούν αυτό το σουπερνόβα μελετώντας στοιχεία που συνέλεξε εκ νέου ο φασματογράφος ανακάλυψαν ότι μετά την έκρηξη γύρω από τα υπολείμματα δημιουργήθηκε ένας δακτύλιος από τα «συντρίμμια» του άστρου τα οποία φωτίζονται από τα ωστικά κύματα των αερίων που εκτόξευσε στο Διάστημα η έκρηξη. Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική επειδή δίνει στοιχεία για τη φύση και την εξέλιξη των εκρήξεων σουπερνόβα.

Αντιβιοτικά από δέρμα βατράχου

ΛΟΝΔΙΝΟ Νέα γενιά αντιβιοτικών που έχουν ως βάση χημικές ουσίες από το δέρμα των βατράχων βρίσκεται στα σκαριά. Εχει διαπιστωθεί εδώ και καιρό ότι το δέρμα των βατράχων περιέχει πολλά συστατικά και ουσίες που εξοντώνουν μικρόβια και βακτήρια και γενικά τους προστατεύουν στα ιδιαίτερα εχθρικά περιβάλλοντα όπου ζουν. Βέβαια, έχει επίσης διαπιστωθεί ότι οι ουσίες αυτές στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δηλητηριώδεις και για τον άνθρωπο.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων βρήκαν τρόπο να επεξεργάζονται αυτές τις ουσίες και συστατικά ώστε να εξαφανίζουν τις επικίνδυνες παρενέργειές τους. Οπως υποστηρίζουν μάλιστα έχουν δημιουργήσει 100 νέα αντιβιοτικά σκευάσματα, ανάμεσα στα οποία και ένα που μπορεί να καταπολεμήσει το βακτήριο ΜRSΑ, που είναι το πιο γνωστό και επικίνδυνο βακτήριο ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. «Οι βάτραχοι ζουν εδώ και 300 εκατομμύρια χρόνια και όπως είναι ευνόητο είχαν πολύ χρόνο για να αναπτύξουν αποτελεσματικές άμυνες απέναντι σε μικρόβια και βακτήρια» δήλωσε στην «Daily Τelegraph» ο Μάικλ Κόνλον, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Το ποτάμι της οργής στα Οινόφυτα

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Βόμβα στο ποτήρι!

Για πολλούς από τους κατοίκους της περιοχής Οινοφύτων η επαφή με το νερό του Ασωπού απεδείχθη μοιραία. Η θνησιμότητα από καρκίνο το 2009 παρουσιάστηκε αυξημένη κατά 90%! Θύματα των ρύπων είναι κυρίως το γαστρεντερικό σύστημα και το ήπαρ, κατά πάσα πιθανότητα λόγω της κατάποσης του μολυσμένου νερού

ΙΩΑΝΝΑ Α. ΣΟΥΦΛΕΡΗ


Αυξημένα ποσοστά θανάτου από καρκίνο καταγράφηκαν τα τελευταία 11 χρόνια στα Οινόφυτα σε σύγκριση με τον υπόλοιπο Νομό Βοιωτίας, σύμφωνα με μελέτη επιδημιολόγων του Πανεπιστημίου των Αθηνών, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Και ενώ ο μέσος όρος της αύξησης για την ενδεκαετία είναι 14%, ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το εύρημα ότι η αύξηση για το 2009 ήταν της τάξεως του 90%! Πού αποδίδονται άραγε τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο που καταγράφονται στην περιοχή; Μπορεί να ευθύνεται το εξασθενές χρώμιο, το στοιχείο που πέρασε στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής; Θα έχει συνέχεια το φαινόμενο; Υπάρχουν μέτρα που θα μπορούσαν να το αναστείλουν; Συναντήσαμε την κυρία Αθηνά Λινού, καθηγήτρια Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών, η οποία ηγήθηκε της μελέτης λίγο προτού αναχωρήσει για την Κορέα, όπου πρόκειται να παρουσιάσει τα ευρήματά της στο Συνέδριο της Παγκόσμιας Εταιρείας Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας (28 ως 31 Αυγούστου 2010) και αναζητήσαμε απαντήσεις στα καυτά ερωτήματα.

Οσοι αγαπάτε τον κινηματογράφο θα έχετε σίγουρα δει την ταινία «Εριν Μπρόκοβιτς», η οποία αναφέρεται σε υπαρκτό πρόσωπο και στην οποία πρωταγωνιστεί η Τζούλια Ρόμπερτς. Η ηρωίδα, βοηθός σε δικηγορικό γραφείο, έθεσε σε κίνδυνο την ίδια της τη ζωή προκειμένου να αποδείξει ότι το νερό που έπιναν οι κάτοικοι ενός χωριού ήταν μολυσμένο με εξασθενές χρώμιο και πως αυτό εξηγούσε τα κρούσματα καρκίνου, των οποίων ο αριθμός ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο. Η μαχητικότητα της Μπρόκοβιτς είχε ως αποτέλεσμα να καταδικαστεί η βιομηχανία που μόλυνε τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, μια καταδίκη η οποία αποτέλεσε ισχυρό προηγούμενο για τις περιπτώσεις που μετέπειτα παρουσιάστηκαν και η οποία φυσικά είχε ως συνέπεια να αποζημιωθούν οι κάτοικοι.

Η κυρία Λινού και οι συνεργάτες της, 15 επιστήμονες από την Ελλάδα, καθώς και τα Πανεπιστήμια Ηarvard και Dartmouth των ΗΠΑ, δεν χρειάστηκε να διακινδυνεύσουν τη σωματική τους ακεραιότητα για να εκπονήσουν τη μελέτη τους. Εκλήθησαν στην περιοχή από τις τοπικές αρχές, οι οποίες εξάλλου πραγματοποιούσαν και τις μετρήσεις που έδειχναν αυξημένα ποσοστά εξασθενούς χρωμίου στον Ασωπό ποταμό που αρδεύει την περιοχή. Τελικά πάντως, διαφωνίες στο δημαρχιακό συμβούλιο είχαν ως αποτέλεσμα η μελέτη της ομάδας επιδημιολόγων να χρηματοδοτηθεί από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).

Πώς διεξήχθη η μελέτη


Η κυρία Αθηνού Λινού, καθηγήτρια Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου των Αθηνών, η οποία ηγήθηκε της μελέτης Ζητούμενο της μελέτης ήταν να ανιχνευθούν οι πιθανές επιπτώσεις των αυξημένων ποσοστών εξασθενούς χρωμίου στην υγεία των κατοίκων. Εύκολο να το λέει κάποιος, αλλά δυσκολότερο να το κάνει, όπως γνωρίζουν καλά όσοι πραγματοποιούν επιδημιολογικές μελέτες. Η ερευνητική ομάδα της κυρίας Λινού εκπόνησε αυτό που οι επιδημιολόγοι ονομάζουν μελέτη οικολογικής θνησιμότητας. Οπως εξηγεί η ελληνίδα επηδιμιολόγος, « αρχικά αναζητήθηκαν από τα δημοτολόγια του Δήμου Οινοφύτων τα άτομα εκείνα που για την περίοδο από την αρχή του 1999 ως το τέλος του 2009 ήταν τόσο δημότες όσο και κάτοικοι της περιοχής.Εντοπίστηκε δηλαδή ολόκληρος ο πληθυσμός που είχε εκτεθεί στις όποιες συνθήκες επικρατούσαν στην περιοχή.Επρόκειτο για 5.842 άτομα συνολικά. Στη συνέχεια αναζητήθηκε στα πιστοποιητικά θανάτου και καταγράφηκε το σύνολο των θανάτων από καρκίνο και οι θάνατοι από κάθε είδος καρκίνου. Στόχος αυτού του δεύτερου βήματος ήταν να βρεθεί το υποσύνολο θανάτων που μπορούσε να σχετίζεται με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Τέλος, τα ποσοστά θανάτων των Οινοφύτων συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα της Βοιωτίας,προκειμένου να υπάρξει ένα μέτρο σύγκρισης , προκειμένου δηλαδή να εξαγάγουμε το ποσοστό των αναμενόμενων θανάτων με βάση τα δεδομένα της ευρύτερης περιοχής ».

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πιστοποιητικά θανάτου κωδικοποιήθηκαν από τους γιατρούς της ομάδας, αξιοποιώντας ένα διεθνώς αποδεκτό σύστημα κατάταξης (ΙCD9), ενώ τα ποσοστά θνησιμότητας υπολογίστηκαν λαμβάνοντας υπόψη το φύλο και την ηλικία, επίσης κατά τα διεθνή πρότυπα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ερευνητικής ομάδας, « κατά τη διάρκεια των 11 ετών της παρακολούθησης καταγράφηκαν 474 θάνατοι, 118 εκ των οποίων οφείλονταν σε καρκίνο. Η θνησιμότητα των κατοίκων των Οινοφύτων από καρκίνο ήταν για αυτά τα 11 έτη κατά 14% υψηλότερη από εκείνη των κατοίκων της Βοιωτίας. Οσον αφορά την αιτία θανάτου, η μελέτη έδειξε ότι ιδιαίτερα αυξημένη ήταν η θνησιμότητα από καρκίνο του ήπατος,καρκίνο των νεφρών και της ουροδόχου κύστεως για τις γυναίκες,αλλά και από καρκίνο του πνεύμονα ».




Χωρίς «φόβο και πάθος»

Ηταν άραγε αναμενόμενα αυτά τα ευρήματα; Η κυρία Λινού είναι κατηγορηματική: « Αρχίσαμε τη μελέτη χωρίς προκαταλήψεις.Εξασφαλίσαμε ότι συμπεριλάβαμε όσο το δυνατόν αδιάσειστα στοιχεία-δεδομένα, αλλά δεν θέλαμε να έχουμε αναμενόμενα.Θέλαμε τα αποτελέσματα να μας οδηγήσουν στα συμπεράσματα και όχι να έχουμε συμπεράσματα πριν δούμε τα αποτελέσματα!Οφείλω πάντως να ομολογήσω ότι κάποια από τα αποτελέσματα μας εξέπληξαν ».
Το πρώτο που παρατηρεί ο αμύητος στην επιδημιολογία παρατηρητής στον συγκεντρωτικό πίνακα των αποτελεσμάτων είναι ότι ο συνολικός αριθμός των θανάτων στα Οινόφυτα είναι μικρότερος από τον αναμενόμενο (474 θάνατοι αντί των 484,3 αναμενομένων). Ωστόσο αυτό δεν ήταν έκπληξη για την κυρία Λινού και τους συνεργάτες της. « Πρόκειται για ένα φαινόμενο γνωστό από τη βιβλιογραφία που ονομάζεται “επίδραση του υγιούς εργάτη” (healthy worker effect). Σε περιοχές όπως τα Οινόφυτα, με μεγάλη ζήτηση εργατικού δυναμικού,φτάνουν και εγκαθίστανται υγιείς,νέοι εργαζόμενοι,στους οποίους τα ποσοστά θνησιμότητας είναι μικρά.Το γεγονός αυτό καταγράφηκε και στη μελέτη μας » λέει η ελληνίδα πανεπιστημιακός.

Εκτόξευση θνησιμότητας το 2009

Ποια ήταν λοιπόν τα ευρήματα που εξέπληξαν τη διεθνή ερευνητική ομάδα; « Κατ΄ αρχάς ας συνοψίσουμε τα ευρήματα » μας είπε η κυρία Λινού και συνέχισε « παρατηρήσαμε μια αύξηση του συνόλου των θανάτων από καρκίνο στην 11ετία που ήταν την τάξεως του 14%. Αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός ότι ειδικά για το έτος 2009 η αύξηση ήταν της τάξεως του 90%.Παρατηρήθηκε βεβαίως αύξηση θανάτων προκαλούμενη απ΄ όλους τους τύπους καρκίνου,ιδιαίτερα σημαντική όμως ήταν η αύξηση του καρκίνου του ήπατος σε άνδρες και γυναίκες και του καρκίνου των νεφρών και της ουροδόχου κύστεως ειδικά στις γυναίκες.Στατιστικά σημαντική ήταν επίσης η αύξηση των θανάτων από καρκίνο των πνευμόνων και του στομάχου ».

Πόσο ανησυχητική είναι η αύξηση κατά 90% των θανάτων από καρκίνο στα Οινόφυτα και πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο; « Ο καρκίνος που προκαλείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες παίρνει χρόνο για να αναπτυχθεί και μπορεί να απαιτεί συνεχή έκθεση σε αυτούς.Μπορεί αυτό που καταγράφουμε τώρα να έχει τις ρίζες του σε κάτι που έγινε πριν από 10 ή 15 χρόνια. Με άλλα λόγια, οι θάνατοι του 2009 αντικατοπτρίζουν φαινόμενα που έλαβαν χώρα πολύ νωρίτερα.Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό τόσο να ανατρέξουμε σε στοιχεία του παρελθόντος όσο και να συνεχίσουμε την καταγραφή των θανάτων στα επόμενα χρόνια,κάτι που σκοπεύουμε να κάνουμε.Περιττό να πούμε ότι τόσο το ποσοστό αυτό όσο και τα αυξημένα ποσοστά θανάτων για τους καρκίνους που προανέφερα είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά και καλούν σε επαγρύπνηση » σημείωσε η καθηγήτρια.

Το ένοχο χρώμιο και το «κλειδωμένο» συρτάρι

Δεν χωρά αμφιβολία ότι οι κάτοικοι των Οινοφύτων πεθαίνουν από καρκίνο με μεγαλύτερη συχνότητα απ΄ ό,τι οι γείτονές τους στη Βοιωτία. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι για ποιο λόγο. Ποιοι είναι οι παράγοντες που οδηγούν σε αυξημένη θνησιμότητα από καρκίνο στα Οινόφυτα; Πρόκειται βεβαίως για το δυσκολότερο να απαντηθεί ερώτημα σε κάθε επιδημιολογική μελέτη και αυτό ισχύει και για τη συγκεκριμένη. « Πιθανή γνωστή αιτία είναι το εξασθενές χρώμιο,αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και άλλους ρύπους » λέει η κυρία Λινού και εξηγεί: « Υπάρχει μια σειρά προβλημάτων που μας απαγορεύει να υποδείξουμε τον συγκεκριμένο ρύπο. Κατ΄ αρχάς,δεν έχουμε στα χέρια μας μετρήσεις των επιπέδων των ρύπων στο νερό των Οινοφύτων παρά μόνο από το 2007 και μετά.

Οι μετρήσεις των προηγουμένων ετών,πολύ σημαντικές όπως μπορεί κάποιος να αντιληφθεί από αυτά που είπαμε παραπάνω,βρίσκονται σε κάποιο συρτάρι της νομαρχίας που για κάποιον περίεργο λόγο δεν ξεκλειδώνει.Μας ενημέρωσαν μάλιστα ότι τώρα που η νομαρχία θα γίνει περιφέρεια,κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την τύχη του εν λόγω συρταριού... Βάσει πάντως των μετρήσεων που διαθέτουμε, το εξασθενές χρώμιο βρέθηκε στο νερό σε ποσοστά (από 41 ως 151 μικρογραμμάρια ανά λίτρο) πολύ μεγαλύτερα από τα επιτρεπτά, ενώ αντίθετα άλλοι ρύποι,όπως παραδείγματος χάριν το αρσενικό,ήταν στα ανώτερα επιτρεπτά όρια. Ετσι μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το εξασθενές χρώμιο είναι αυτό που ευθύνεται για την αύξηση των θανάτων από καρκίνο στα Οινόφυτα, χωρίς πάντως να μπορεί να αποκλειστεί εντελώς η πιθανότητα να υπάρχει άλλος ρύπος ή συνέργεια ρύπων που οδηγούν σε αυτό το φαινόμενο ».

Γαστρεντερικό σύστημα και ήπαρ

Δεν βοηθά άραγε η υπάρχουσα βιβλιογραφία στον συσχετισμό των παρατηρούμενων καρκίνων με συγκεκριμένους ρύπους; « Πράγματι, ορισμένοι από τους καρκίνους που παρατηρούμε συνδέονται με το εξασθενές χρώμιο,αλλά έχουμε και ευρήματα που είναι μοναδικά.Θα πρέπει πάντως να σας πω ότι ενώ η τοξικότητα του εξασθενούς χρωμίου όταν αυτό εισπνέεται είναι καλά τεκμηριωμένη, δεν ισχύει το ίδιο για την περίπτωση που αυτό καταπίνεται.Πάντως,αμερικανοί ερευνητές δημοσίευσαν πέρυσι μια εργασία η οποία κατέδειξε ότι η συστηματική κατάποση εξασθενούς χρωμίου οδήγησε τα πειραματόζωα στην ανάπτυξη καρκίνων επιθηλιακού τύπου στο γαστρεντερικό σύστημα.Το εύρημα αυτό συνάδει με τα δικά μας ευρήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η τεράστια αύξηση θανάτων από καρκίνο νεφρών και ουροδόχου κύστεως σε γυναίκες, όπως επίσης η μικρότερη μεν (20%) αλλά στατιστικά σημαντική αύξηση θανάτων από καρκίνο του στομάχου » λέει η κυρία Λινού.

Τα ευρήματα των Οινοφύτων που είναι μοναδικά στη βιβλιογραφία αφορούν την αύξηση των πρωτογενών όγκων του ήπατος, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Μπορεί οι απόλυτοι αριθμοί να μη σοκάρουν (τρεις θάνατοι), αλλά αν σκεφτεί κάποιος ότι οι αναμενόμενοι για τον συγκεκριμένο πληθυσμό ήταν 0,1 θάνατος, αντιλαμβάνεται ότι αυτοί είναι 30 φορές πολλαπλάσιοι. Για τον λόγο αυτό η διεθνής επιστημονική ομάδα σκοπεύει να συνεχίσει την εργασία της στα Οινόφυτα. «Εκτός από την καταγραφή των περιστατικών για τα επόμενα χρόνια σκοπεύουμε άμεσα να εμβαθύνουμε στα αίτια των παρατηρούμενων θανάτων. Ετσι σχεδιάζεται αρχικά η σύγκριση με τους πληθυσμούς της Αράχοβας και των Δερβενοχωρίων, με πληθυσμούς δηλαδή οι οποίοι γειτνιάζουν με τα Οινόφυτα, αλλά δεν έχουν εκτεθεί σε μολυσμένο νερό. Επίσης, προγραμματίζουμε συνεντεύξεις με τους πλησιέστερους συγγενείς των θυμάτων του καρκίνου προκειμένου να δούμε αν υπήρχαν άλλοι παράγοντες που συνετέλεσαν στην εμφάνιση της νόσου, όπως το κάπνισμα ή η έκθεση σε ρύπους στην εργασία» λέει η κυρία Λινού, η οποία θέλησε να κλείσει τη συνομιλία μας με μια θετική πληροφορία: «Οι δημοτικές αρχές μάς ενημέρωσαν ότι τα Οινόφυτα αρδεύονται πλέον από τον Μόρνο, πράγμα που μας κάνει να ελπίζουμε ότι βαθμηδόν τόσο τα κρούσματα όσο και οι θάνατοι από καρκίνο στην περιοχή θα επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα».


ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΘΡΙΛΕΡ

Η μελέτη της τοξικότητας του εξασθενούς χρωμίου όταν αυτό καταπίνεται έχει μια ιστορία για την οποία δεν μπορεί να είναι υπερήφανη η διεθνής επιστημονική κοινότητα.Ετσι τουλάχιστον προκύπτει από Εditorial της επιστημονικής επιθεώρησης Εpidemiology (τεύχος 19, αριθμός 1, Ιανουάριος 2008, σελ.24-26),το οποίο υπογράφει ο Αllan Η.Smith,επιδημιολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ.Σύμφωνα με το άρθρο,στην επαρχία Liaoning της Κίνας άρχισε το 1959 να λειτουργεί εργοστάσιο στα λύματα του οποίου υπήρχαν υψηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου.Πέντε χρόνια αργότερα,οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών ανέφεραν ότι το νερό των πηγαδιών από τα οποία υδροδοτούνταν είχε αποκτήσει κίτρινο χρώμα.Το 1965 μετρήσεις στο νερό των πηγαδιών κατέδειξαν όντως την παρουσία εξασθενούς χρωμίου σε υψηλές συγκεντρώσεις και άρχισαν έργα αποκατάστασης,τα αποτελέσματα των οποίων φάνηκαν το 1967.

Είκοσι χρόνια αργότερα,δύο κινέζοι ερευνητές δημοσίευσαν άρθρο στην επιθεώρηση Chinese Journal of Ρreventive Μedicine,σύμφωνα με το οποίο τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του στομάχου και των πνευμόνων για την περίοδο από το 1970 ως το 1978 ήταν αυξημένα μεταξύ των κατοίκων που ζούσαν γύρω από το εργοστάσιο.Με δεδομένο ότι η μελέτη των κινέζων ερευνητών αφορούσε έναν τεράστιο πληθυσμό (πάνω από 100.000 άτομα),τα ευρήματά της εκτιμήθηκαν ως πολύ σημαντικά και ήταν αυτά που συνέδεσαν την κατάποση του εξασθενούς χρωμίου με την εμφάνιση των εν λόγω καρκίνων.Οι μόνοι που φάνηκαν να έχουν αντιρρήσεις ήταν οι ίδιοι οι συγγραφείς του άρθρου,οι οποίοι δέκα χρόνια αργότερα δημοσίευσαν ένα δεύτερο άρθρο με «περαιτέρω ανάλυση» των αποτελεσμάτων που έδειχνε ότι η έκθεση στο εξασθενές χρώμιο δεν συνδεόταν με την εμφάνιση των καρκίνων.Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Οccupational and Εnvironmental Μedicine,οι εκδότες του οποίου αναγκάστηκαν να το αποσύρουν εννιά χρόνια αργότερα (2006) όταν διαπιστώθηκε «η απόκρυψη οικονομικής και επιστημονικής συμμετοχής τρίτων στο άρθρο».Τι εννοούσαν με αυτή τη διπλωματική πρόταση οι εκδότες; Οτι στο μεταξύ είχαν υπάρξει αποδείξεις ότι το δεύτερο άρθρο ήταν στην πραγματικότητα έργο μιας αμερικανικής εταιρείας συμβούλων της ChemRisk,η οποία είχε προσληφθεί από βιομηχανίες των ΗΠΑ που είχαν μηνυθεί για μόλυνση υδάτων με εξασθενές χρώμιο στις ΗΠΑ!

soufleri@tovima.gr

Κλήσεις σε τηλέφωνα από το gmail

Τη δυνατότητα να πραγματοποιούν τηλεφωνικές κλήσεις προς σταθερά και κινητά από τον λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της gmail, θα δώσει η Google όπως ανακοίνωσε σήμερα.

Μέχρι σήμερα, οι χρήστες του ηλεκτρονικού της ταχυδρομείου μπορούσαν να πραγματοποιούν κλήσεις και βιντεοκλήσεις από έναν υπολογιστή σε άλλο.

Πλέον θα τους δίνεται η δυνατότητα να καλούν σταθερά και κινητά τηλέφωνα. Μάλιστα, η εταιρεία υποσχέθηκε δωρεάν κλήσεις σε τηλέφωνα προς ΗΠΑ και Καναδά και χαμηλές χρεώσεις για τις άλλες χώρες για το υπόλοιπο του έτους.

Για παράδειγμα ανέφερε πως κλήσεις προς Βρετανία, Γαλλία και Κίνα θα κοστίζουν δύο σεντς το λεπτό.
Η λειτουργία αυτή σκοπεύει να ανταγωνιστεί υπηρεσίες όπως το Skype ενώ από την Google τονίζεται ότι η χρήση της θα είναι εξαιρετικά εύκολη.

Έσκαψαν και βρήκαν...τον σκελετό ενός Αλμπερτόσαυρου

Κατά τη διάρκεια εργασιών στο σύστημα αποχέτευσης στην πόλη Έντμοντον, Καναδοί εργάτες σκάβοντας ανακάλυψαν μέρος του σκελετού ενός μεγαλόσωμου δεινόσαυρου.

Ένα δόντι και οστά ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφές, τα οποία, σύμφωνα με τους ειδικούς, ανήκουν σε δεινόσαυρο Αλμπερτόσαυρο.

Ο Αλμπερτόσαυρο ανήκει στην οικογένεια των Τυρανόσαυρων.

Έζησε στη δυτική Βόρεια Αμερική κατά την Ύστερη Κρητιδική Περίοδο, περισσότερα από 70 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Το όνομα του το πήρε από την επαρχία Αλμπέρτα του Καναδά.

Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, δεν είναι και τόσο σπάνιο να συναντήσει κανείς στη συγκεκριμένη περιοχή του Καναδά ίχνη από δεινόσαυρο, ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας απλής κυριακάτικης βόλτας στο δάσος.

Αλλά, θα πρέπει να μελετηθούν τα ευρήματα για να διευκρινιστεί η αξίας τους.

«Διαγαλακτικός φακός» αποκαλύπτει τα μυστικά του Σύμπαντος

σκοτεινή ενέργεια επιταχύνει την επέκτασή του


Επιστήμονες προβλέπουν ότι θα καταλήξει έρημο και παγωμένο

Μια μυστηριώδης δύναμη, γνωστή ως σκοτεινή ενέργεια, επιταχύνει την επέκταση του Σύμπαντος, αποκαλύπτοντας στους επιστήμονες τα μυστικά του.

Ωστόσο, οι έρευνες για το μέλλον του Σύμπαντος δεν περιλαμβάνουν και τόσο ευοίωνες προβλέψεις.

Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε υπό τον καθηγητή Έρικ Τζούλο του εργαστηρίου της ΝΑΣΑ στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, η συνεχόμενη επέκτασή του Σύμπαντος θα το καταστήσει παγωμένο, έρημο και νεκρό.

Προκειμένου να καταλήξουν στα συγκεκριμένα συμπεράσματα, οι ερευνητές αξιοποιούν τον τρόπο που το φως από μακρινά αστέρια παραμορφώνεται από μια τεράστια διαγαλακτική συστάδα γνωστή ως Άμπελ 1689.

Με τον τρόπο αυτό, υπολογίζουν με σχετική ακρίβεια την ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας στο Σύμπαν.

Λαμβάνοντας υπόψη τη διανομή της σκοτεινής ενέργειας, οι επιστήμονες καταλήγουν στο ότι η μοίρα του Σύμπαντος είναι να συνεχίσει να επεκτείνεται έως ότου καταλήξει νεκρό και έρημο.

Παρότι αόρατη, η σκοτεινή ενέργεια καλύπτει περίπου το 75% του Σύμπαντος.

Ο λόγος που οι επιστήμονες γνωρίζουν την ύπαρξή της είναι η συνεχόμενη επέκταση του Σύμπαντος.

Η συστάδα Άμπελ 1689

Η ανακάλυψη της συστάδας Άμπελ 1689 έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στον τρόπο που οι επιστήμονες αντιλαμβάνονται την επέκταση του Σύμπαντος.

Και τούτο διότι, εξαιτίας της γιγάντιας μάζας της, η συστάδα λειτουργεί ως ένας "κοσμικός μεγενθυτικός φακός".

Το φως διαχέεται γύρω από τη συστάδα δίνοντας πολύ σημαντικές πληροφορίες στους επιστήμονες σχετικά με το μέλλον του Σύμπαντος.

Οι τρεις παράγοντες

Ο τρόπος διάχυσης του φωτός γύρω από τη συστάδα Άμπελ 1689 εξαρτάται από τρεις παράγοντες.

Συγκεκριμένα, εξαρτάται από την απόσταση του αντικειμένου που εκπέμπει το φως, από τη μάζα της συστάδας καθώς και από τη διανομή της σκοτεινής ενέργειας.

Οι επιστήμονες είναι σε θέση να υπολογίσουν τους πρώτους δύο παράγοντες.

Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου, κατάφεραν να υπολογίσουν και τον τρίτο παράγοντα.

Το απόλυτο μηδέν

Η αξιολόγηση της διανομής της σκοτεινής ενέργειας επιτρέπει στους ερευνητές να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι το Σύμπαν θα συνεχίσει να επεκτείνεται επ' αόριστον.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, τελικά θα καταλήξει έρημο και χωρίς ίχνος ζωής με τη θερμοκρασία του να φτάνει στο "απόλυτο μηδέν".

Ο καθηγητής του Γιέιλ, Π. Ναταρατζάν, κορυφαίος κοσμολόγος, τονίζει ότι τα συμπεράσματα της μελέτης αποδεικνύουν "με ακρίβεια τη μοίρα του Σύμπαντος".

Δύο νέους «εξωπλανήτες» ανακάλυψε το Κέπλερ

Οι αστροφυσικοί του αμερικανικού διαστημικού τηλεσκοπίου Κέπλερ εντόπισαν δύο νέους «εξωπλανήτες» που μοιάζουν με τον Κρόνο και βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα αστέρι, το οποίο θα μπορούσε να συγκριθεί με τον Ήλιο.

Όπως αναφέρουν οι αστροφυσικοί, στο παραπάνω σύστημα είναι πιθανό να υπάρχει και ένας τρίτος μικρότερος πλανήτη, το μέγεθος του οποίου είναι ανάλογο με της Γης και θα πρέπει να βρίσκεται σε τροχιά πιο κοντά στο άστρο.

Οι δύο γιγάντιοι πλανήτες που ονομάστηκαν Κέπλερ-9b και Κέπλερ-9c περιστρέφονται γύρω από το άστρο τους σε 19,2 και 38,9 ημέρες αντίστοιχα.

Η ταχύτητα περιστροφής τους κυμαίνεται από 4 έως 39 λεπτά ανά περιστροφή, γεγονός που οι επιστήμονες αποδίδουν στην ισχυρή βαρυτική αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο πλανητών.

Το νέο ηλιακό σύστημα απέχει περισσότερα από δύο χιλιάδες έτη φωτός από τη Γη.

Δημιούργησαν στο εργαστήριο κουνούπι ικανό να σπάσει τον κύκλο του θανάτου

*ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ

Γενετικά τροποποιημένο κουνούπι κατά της ελονοσίας

Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ

 Πριν από ένα χρόνο η πλούσια Δύση πανικοβλήθηκε στην απειλή και μόνο μιας πανδημίας γρίπης, η οποία ουδέποτε εκδηλώθηκε. Αντίθετα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στις οικονομικά εξαθλιωμένες χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας και της υποσαχάριας Αφρικής κάθε χρόνο πεθαίνουν μόνο από ελονοσία πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως παιδιά κάτω των πέντε ετών.

Η ελονοσία εξακολουθεί να είναι μία από τις πλέον θανατηφόρες ασθένειες στον κόσμο, με πάνω από 250 εκατομμύρια κρούσματα ετησίως. Μια λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από παρασιτικά πρωτόζωα του γένους πλασμώδιο και η οποία μεταδίδεται στον άνθρωπο μόνο από το θηλυκό κουνούπι του γένους ανωφελές (Anopheles). Το γένος ανωφελές περιλαμβάνει περίπου 25 διαφορετικά είδη κουνουπιών.

Μέχρι σήμερα η ασθένεια αντιμετωπιζόταν αποκλειστικά στο επίπεδο της πρόληψης: ψεκασμούς με εντομοκτόνα, κουνουπιέρες εμποτισμένες με εντομοκτόνα· και στο επίπεδο της θεραπείας, με ανθελονοσιακά φάρμακα. Τα τελευταία χρόνια όμως διαπιστώθηκε ότι τα κουνούπια είχαν αρχίσει να αναπτύσσουν μεγάλη ανθεκτικότητα στα φάρμακα και στα εντομοκτόνα. Γι' αυτό και οι ειδικοί επιστήμονες στράφηκαν στην αναζήτηση άλλων, πιο ριζικών τρόπων αντιμετώπισης της ασθένειας.

Πρόσφατα, ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας κατάφερε να δημιουργήσει ένα γενετικά τροποποιημένο κουνούπι, το οποίο δεν μεταδίδει την ασθένεια στον άνθρωπο. Οι ερευνητές εισήγαγαν σε έμβρυα κουνουπιών ένα μεταλλαγμένο γονίδιο το οποίο αυξάνει τα επίπεδα της πρωτεΐνης Akt στο έντερο των κουνουπιών, εκεί δηλαδή όπου επωάζεται το πλασμώδιο της ελονοσίας που καταπίνει το κουνούπι όταν τσιμπήσει ένα ήδη μολυσμένο ζώο ή άνθρωπο. Η δράση της πρωτεΐνης που κωδικοποιείται από αυτό το γενετικά τροποποιημένο γονίδιο έχει δύο συνέπειες: αναστέλλει τη φυσιολογική διαδικασία ανάπτυξης του παράσιτου και ταυτόχρονα μειώνει τον χρόνο ζωής του κουνουπιού, το οποίο συνήθως μεταδίδει το παράσιτο προς το τέλος τής ούτως ή άλλως σύντομης ζωής του, διάρκειας δύο εβδομάδων.

Για να καταφέρει όμως το μεταλλαγμένο κουνούπι, το οποίο για την ώρα φυλάσσεται σε κάποιο εργαστήριο υψίστης ασφαλείας, να προσφέρει τις υπηρεσίες του, θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτοπίσει τους «ανταγωνιστές» του, τα κουνούπια-φορείς, όταν απελευθερωθεί στο περιβάλλον όπου ζουν. Θα πρέπει, δηλαδή, να διαθέτει κάποιο πλεονέκτημα σε σχέση με αυτά, όπως το να είναι ανθεκτικό στις τοξικές ουσίες που χρησιμοποιούνται συνήθως για την εξάλειψή τους.

Πριν όμως προχωρήσουν σε αυτό το αποφασιστικό βήμα, οι επιστήμονες θα πρέπει να μελετήσουν προσεκτικά τους κινδύνους που ενδεχομένως εγκυμονεί η απελευθέρωση στο περιβάλλον ενός γενετικά τροποποιημένου εντόμου. Και επιπλέον θα χρειαστεί να πείσουν για τη χρησιμότητα του σχεδίου τους και τους ανθρώπους που ζουν στις περιοχές υψηλού κινδύνου.